Verbum

дабра́цца, -бяру́ся, -бярэ́шся, -бярэ́цца; -бяро́мся, -бераце́ся, -бяру́цца; -бра́ўся, -бра́лася; -бяры́ся; зак., да каго-чаго.

1. Пасля затраты часу або сіл няскора дайсці, даехаць да якога-н. месца.

Д. да вёскі.

2. Прыкладаючы намаганні, дасягнуць разумення чаго-н.

Д. да сутнасці справы.

3. перан. Атрымаць магчымасць узяцца за каго-, што-н.; расправіцца з кім-н. (разм.).

Я да цябе яшчэ дабяруся.

|| незак. дабіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

дабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак., каго-што і каго-чаго.

1. Сабраць дадаткова, да поўнай меры.

Д. ягад у кош.

2. Выбіраючы, знайсці патрэбнае.

Д. крэсла да гарнітура.

Д. матэрыі на сукенку.

3. Завяршыць набор чаго-н. (кнігі, артыкула і пад.).

Д. кнігу.

|| незак. дабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дабрачы́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Чалавек, які вызначаецца дабрынёй, чула адносіцца да людзей, дапамагае, чым можа.

|| ж. дабрачы́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. дабрачы́нніцкі, -ая, -ае.

дабрачы́нны, -ая, -ае.

1. Звязаны з матэрыяльнай дапамогай каму-н.

Д. канцэрт.

2. Накіраваны на грамадскую карысць.

Дабрачыннае аб’яднанне.

|| наз. дабрачы́ннасць, -і, ж.

дабрая́касны, -ая, -ае.

1. Добрай якасці, які задавальняе патрабаванні.

Дабраякасныя прадукты.

2. У медыцыне: не злаякасны.

Дабраякасная пухліна.

|| наз. дабрая́каснасць, -і, ж.

дабро́, -а́, н.

1. Усё станоўчае, карыснае.

Жадаць дабра каму-н.

2. Добрыя справы, учынкі.

За маё д. ды мне ў рабро (з нар.). Зрабіць многа дабра людзям.

3. Маёмасць, рэчы, пажыткі (разм.).

У іх куфры поўныя дабра.

4. Што-н. нягоднае, непатрэбнае, дрэннае (разм., іран.).

Такога дабра нам і дарма не трэба.

◊

Не з дабра — не ад добрага жыцця.

Не на дабро — пра тое, што можа прывесці да дрэнных вынікаў.

дабро́м, прысл. (разм.).

Па-добраму, без прымусу.

Паслухай д., бо горш будзе.

дабро́ты, -ро́т і -аў.

Тое, што задавальняе чалавечыя патрэбы, дае матэрыяльны дастатак.

Д. жыцця.

дабры́дзень, выкл., у знач. вык. (разм.).

Ужыв. як прывітанне пры сустрэчы днём.

дабрыня́, -і́, ж. (разм.).

1. Тое, што і дабрата.

2. Раскоша, хараство, любата.

Якая д. раніцай на сенажаці!