Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

да́ма, -ы, мн. -ы, дам, ж.

1. Жанчына, якая належыць да багатага асяроддзя ці інтэлігенцыі.

Свецкая д.

2. Замужняя жанчына ў адрозненне ад дзяўчыны.

3. Жанчына, якая танцуе ў пары з кавалерам.

Кавалеры запрашаюць дам.

4. Ігральная карта з відарысам жанчыны.

Чырвовая д.

|| ласк. і фам. да́мачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. да́мскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

дамаві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

У славянскай міфалогіі: добры або злы дух, што жыве ў доме.

дамаві́на, -ы, мн. -ы, -ві́н, ж.

Доўгая скрыня з дошак, у якую кладуць нябожчыка для пахавання; труна.

Д. павольна плыла на плячах жывых.

Хоць у дамавіну кладзі (разм.) — пра схуднелага, хваравітага чалавека.

|| прым. дамаві́нны, -ая, -ае.

дамагчы́ся, -магу́ся, -мо́жашся, -мо́жацца; дамо́гся, -магла́ся, -ло́ся; дамажы́ся; зак., чаго і з дадан.

Шляхам настойлівых намаганняў дабіцца пастаўленай мэты.

Д. свайго.

|| незак. дамага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

дамало́ткі, -так і -ткаў.

Завяршэнне малацьбы.

Спраўляць д.

дамаро́слы, -ая, -ае.

1. Вырашчаны дома, у сваёй гаспадарцы.

Д. тытунь.

2. перан. Пасрэдны, невысокай вартасці; які навучыўся чаму-н. саматугам.

Д. майстар.

дамасе́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, які любіць сядзець дома, мала бывае на людзях.

Ён апошнія гады зрабіўся дамаседам.

|| ж. дамасе́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак.

дамастро́й, -ю, м.

Патрыярхальна-суровы і косны сямейна-бытавы ўклад жыцця.

|| прым. дамастро́еўскі, -ая, -ае.

Дамастроеўскія норавы.

дамафо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Тэхнічнае прыстасаванне, якое звязвае ўваходныя дзверы з кватэрай.

дамача́дцы, -аў, адз. дамача́дзец, -дца, м. (уст.).

Члены сям’і, а таксама людзі, якія жывуць у чыёй-н. сям’і на правах яе членаў.

Ён прыехаў з усімі сваімі дамачадцамі.