Verbum

га́дзіна, -ы, мн. -ы, -дзін, ж.

1. Тое, што і гадзюка (у 1 знач.).

2. Той, хто выклікае да сябе агіду (пагард.).

Фашысцкая г.

гадзі́на, -ы, мн. -ы, -дзі́н, ж.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная 60 мінутам.

Прыйсці раней на гадзіну.

2. Адзінка часу ў 60 мінут, якую адлічваюць ад паўдня ці ад паўночы.

Г. ночы.

Трэцяя г. дня.

3. Прамежак часу, што адводзіцца на ўрок, лекцыю і пад.

Акадэмічная г.

4. толькі мн. Педагагічныя заняткі, лекцыі (пра нагрузку выкладчыкаў).

Мець гадзіны ва ўніверсітэце.

5. Пара́, час (высок.).

Суровая г. вайны.

6. Час, адведзены для чаго-н.

Прыёмныя гадзіны.

Вольная г.

○

Гадзіна пік — час найвышэйшага напружання ў рабоце транспарту, электрастанцыі і пад.

◊

Апошняя (смяротная) гадзіна — смерць.

Гадзіна ў гадзіну — дакладна, у вызначаны тэрмін.

З гадзіны на гадзіну — вось-вось, у кожны момант.

Чорная (ліхая) гадзіна — цяжкі час.

Шэрая гадзіна (разм.) — змрок вечарам пасля заходу сонца.

|| ласк. гадзі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. гадзі́нны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Г. перапынак.

Гадзінная норма.

Паехаць гадзінным цягніком (які адпраўляецца ў гадзіну дня, ночы).

гадзі́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

Прыбор для вызначэння часу ў межах сутак.

Ручны г.

Насценны г.

Сонечны г.

|| памянш. гадзі́ннічак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.

|| прым. гадзі́ннікавы, -ая, -ае.

гадзі́ншчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Майстар, які вырабляе ці рамантуе гадзіннікі.

|| ж. гадзі́ншчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

|| прым. гадзі́ншчыцкі, -ая, -ае.

га́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; незак. (разм.).

1. Адчуваць агіду да каго-, чаго-н.; брыдзіцца.

Г. жаб.

2. Рабіцца брудным, забруджвацца.

га́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак. (разм.).

1. што і без дап. Пра жывёл: забруджваць спаражненнямі.

2. што. Рабіць брудным.

Не трэба г. адзенне.

3. каму. Рабіць (звычайна тайна) подласць, непрыемнасці; шкодзіць.

4. перан. Выклікаць пачуццё агіды.

|| зак. нага́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць (да 1 і 3 знач.).

гадзі́ць, гаджу́, го́дзіш, го́дзіць; гадзі́; незак.

1. каму. Старацца задаволіць каго-н.; дагаджаць.

Госцю гадзі, ды і сябе глядзі (прыказка).

2. каму-чаму. Садзейнічаць, спрыяць каму-, чаму-н.

Дажджы гадзілі ярыне.

◊

Гадзіць як благой (ліхой) скуле (разм.) — вельмі дагаджаць каму-н.

гадзю́ка, -і, ДМ -дзю́цы, мн. -і, -дзю́к, ж.

1. Ядавітая змяя з чорнай зігзагападобнай паласой уздоўж спіны.

2. перан. Пра небяспечнага, шкоднага чалавека (разм., лаянк.).

Не жанчына, а г.

|| прым. гадзю́чы, -ая, -ае.

Гадзючая скура.

гадзяня́ і гадзянё, -ня́ці, мн. -ня́ты, -ня́т, н.

1. Дзіцяня гадзюкі.

2. Ужыв. як лаянк. слова ў дачыненні да дзіцяці, маладога чалавека (разм.).

Вот жа, г., усюды ўлезе.

га́дкі, -ая, -ае (разм.).

Вельмі непрыемны, брыдкі; які выклікае агіду.

Г. ўчынак.

Гадкае надвор’е.

Г. чалавек.