Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пакая́нны, -ая, -ае (кніжн.).

Які ўтрымлівае ў сабе пакаянне; вінаваты.

П. выгляд.

Пакаяннае пісьмо.

Напісаць пакаянную (наз.).

Пакаяннай галавы меч не сячэ (прыказка) — таму, хто прызнаў сваю віну, трэба дараваць.

пака́яцца гл. каяцца.

паква́піцца гл. квапіцца.

пакга́ўз, -а, мн. -ы, -аў, м.

Склад для захоўвання грузаў.

Чыгуначны п.

|| прым. пакга́ўзны, -ая, -ае.

паке́пліваць, -аю, -аеш, -ае; незак., з каго-чаго (разм.).

Кпіць, дабрадушна насміхацца.

П. з цыбатага хлопца.

паке́т, -а, Ме́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Папяровы скрутак з чым-н.

Завінуць рэчы ў п.

2. Папяровы, поліэтыленавы і пад. мяшочак для прадуктаў.

3. Канверт з пісьмом афіцыйнага прызначэння.

Сакрэтны п.

4. У некаторых спалучэннях: камплект дакументаў, афіцыйных папер.

П. ідэй.

П. акцый (доля акцыянера ў акцыянерным таварыстве; спец.).

5. Штабель, стос грузаў, змешчаных на паддон (спец.).

Цэгла ў пакетах.

Індывідуальны (перавязачны) пакет — спецыяльна ўпакаваная гатовая павязка для накладання на рану пры аказанні першай медыцынскай дапамогі.

|| памянш. паке́цік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. паке́тны, -ая, -ае (да 1—3 і 5 знач.).

Пакетныя перавозкі грузаў (на паддонах; спец.).

пакетава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак. і незак., што (спец.).

Упакаваць (упакоўваць), скласці (складваць) у пакет (у 5 знач.), стос, у штабель.

П. цэглу.

|| наз. пакетава́нне, -я, н.

паківа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

Кіўнуць некалькі разоў.

П. галавой.

пакіда́ць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Кінуць (многа, многае) як папала.

П. рэчы на воз.

2. Пакінуць (многае, многіх).

Сяляне пакідалі свае хаты і падаліся далей ад фронту.

пакі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.

1. Адправіўшыся, не ўзяць з сабой каго-, што-н. (наўмысна або забыўшыся).

П. запісную кніжку дома.

П. дзяцей у вёсцы.

П. рэчы ў машыне.

П. пра сябе добрую памяць (перан.). П. след у навуцы (перан.).

2. што. Захаваць, прыберагчы.

П. агурок на насенне.

П. за сабой права зрабіць што-н. П. газету для сяброўкі.

3. каго-што. Захаваць у якім-н. становішчы, стане.

П. браму адчыненай.

П. закон у сіле.

П. каго-н. у разгубленасці.

П. пытанне адкрытым (не вырашыць). Пакінь мяне ў спакоі (не дакучай мне). П. вучня на другі год (не перавесці ў наступны клас). П. у дурнях (перан.: падмануць, паставіць у няёмкае становішча).

4. што. Перадаць каму-н., даць у чыё-н. карыстанне.

П. спадчыну.

5. каго-што. Прымусіць, прапанаваць застацца ці знаходзіцца дзе-н.

П. госця начаваць.

6. каго-што. Пайсці ад каго-, чаго-н., не маючы больш справы з кім-, чым-н.

П. сям’ю.

Сілы пакінулі мяне.

Ён не пакінуў таварыша ў бядзе.

П. ззаду каго-н. (апярэдзіць у спаборніцтве).

7. каго-што і без дап. Не даць чаго-н.

П. без абеду.

П. ліст без адказу.

8. што. Спыніць, перастаць чым-н. займацца.

П. непатрэбныя размовы.

Пакінь кпіць!

|| незак. пакіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—7 знач.).