Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

саліст, , м.

Артыст, які выконвае сольную партыю.

  • С. аперэты.
  • С. аркестра.

|| ж. салістка, .

салітэр, , м.

Буйны брыльянт.

саліцёр, , м.

Доўгі плоскі чарвяк, які паразітуе ў страўніку чалавека і жывёлы.

саліцылавы, :

  • саліцылавая кіслата — арганічная кіслата, якая выкарыстоўваецца для прыгатавання лекавых рэчываў і фарбавальнікаў.

саліць1, ; незак.

Насычаць, намазваць салам ці забруджваць чым-н. тлустым.

саліць2, ; незак.

  1. Сыпаць соль у што-н. для смаку.

    • С. катлеты.
    • С. бульбу.
  2. Нарыхтоўваць у запас у салёным растворы.

    • С. агуркі.
    • С. сала.
  3. перан. Рабіць каму-н. непрыемнасці, дапякаць.

    • С. кпінамі.

|| зак. пасаліць, і засаліць, .

|| наз. саленне, , солка, , засолка, і засол, .

|| прым. салільны, , засолачны, і засольны, .

салодкі, .

  1. Які мае прыемны смак, уласцівы цукру або мёду.

    • С. яблык.
    • Паставіць на стол салодкае (наз.; салодкую страву, дэсерт).
  2. перан. Прыемны, які прыносіць задавальненне і асалоду.

    • Салодкая трывога.
    • Не салодка (прысл.) жывецца сіраце.
  3. перан. Празмерна далікатны, занадта ўважлівы і ласкавы.

    • Салодкая ветлівасць.
    • Салодкія манеры.
  4. перан. Ліслівы, ненатуральны, дагодлівы.

    • Салодкія словы.

|| наз. салодкасць, .

салома, , ж.

Сухія сцёблы злакавых раслін, што застаюцца пасля абмалоту.

  • Аўсяная с.

|| памянш. саломка, .

|| прым. саламяны, .

  • Саламяная страха.
  • С. колер (светла-жоўты).
  • Саламяная сурвэтка (з саломы).

  • Саламяная ўдава (жарт.) — жанчына, якая знаходзіцца ў часовай разлуцы з мужам.

  • Саламяны ўдавец (жарт.) — мужчына, які знаходзіцца ў часовай разлуцы з жонкай.

салома... (а таксама салама...).

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да саломы, напр. саломазбіральнік, саломаздрабляльны, саломапад’ёмнік, саломаскладальнік, саломатранспарцёр.

саломіна, , ж.

Адно сцябло саломы.

|| памянш. саломінка, .

  • Хапацца за саломінку (перан. спрабаваць выратаваць сябе ці якую-н. справу, маючы надзею на сродкі, што дапамагчы не могуць).