Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

заціснуцца, ; зак. (разм.).

З цяжкасцю прабрацца, залезці куды-н.

  • З. ў кут.

|| незак. заціскацца, .

заціснуць, ; зак.

  1. Затрымаць, зашчаміць, абхапіўшы з усіх бакоў.

    • З. манету ў кулаку.
    • З. болт у ціскі.
  2. Шчыльна заткнуць, сціснуўшы.

    • З. вушы далонямі.
    • З. рот (таксама перан. не даць свабодна выказацца).
  3. Паменшыць у аб’ёме або зрабіць больш тугім, сціснуўшы.

    • З. вузел.
  4. перан. Абмежаваць свабоду ў чым-н., перашкодзіць развіццю, праяўленню чаго-н.

    • З. крытыку.
    • З. ініцыятыву.
  5. каго. Ціскаючы, замучыць, задушыць (разм.).

    • З. у натоўпе.

|| незак. заціскаць, .

заціхлы, .

Які заціх, перастаў гучаць або чуцца.

  • Заціхлая зала.
  • Заціхлая песня.

заціхнуць, ; зак.

  1. Перастаць утвараць якія-н. гукі; перастаць шумець.

    • Зала заціхла.
    • Дзеці заціхлі.
  2. перан. Аслабіць або спыніць сваю дзейнасць.

    • Вецер заціх.

|| незак. заціхаць, .

зацішак, , м.

  1. Ціхае, затуленае ад ветру месца.

    • Схавацца ў з.
  2. перан. Утульнае, адасобленае ад шуму месца.

    • Не мог сядзець у зацішку, калі таварышы ваююць.

зацішны, .

  1. Бязветраны, ціхі.

    • З. бок.
  2. перан. Без значных падзей, ажыўленай дзейнасці.

    • Зацішныя дні.

зацішша, , н.

Спыненне шуму, ветру руху, дзейнасці.

  • Наступіла з. пасля бою.
  • З. перад навальніцай.

зацугляць, ; зак.

Укласці ў рот каню цуглі, закілзаць.

  • З. каня.

|| незак. зацугліваць, .

зацукравацца, ; зак.

Гусцеючы, ператварыцца ў цукрыстыя камячкі.

  • Варэнне зацукравалася.

|| незак. зацукроўвацца, .

зацукраваць, ; зак.

Пакрыць цвёрдым слоем цукровага сіропу.

  • З. ягады.

|| незак. зацукроўваць, .