Verbum

салянка​², ✂, ж.

Густы суп з дробна нарэзанымі кавалкамі мяса або рыбы і вострымі прыправамі.

саляны:

• саляная кіслата — раствор хлорыстага вадароду ў вадзе.

саляр, ✂, м.

Прадукт перагонкі нафты, які выкарыстоўваецца як паліва.

|| прым. саляравы, ✂.

• Саляравае масла.

салярый, ✂, м.

Спецыяльная пляцоўка для прыняцця сонечных ваннаў.

сам, займ.

1. Ужыв., каб падкрэсліць, што хто-н. асабіста выконвае дзеянне або адчувае на сабе яго.

   • С. тата гнаў каня.
   • Такую навіну трэба паведаміць ёй самой.
   • С. не свой (аб стане разгубленасці, роспачы, адчаю, непакою).

2. Ужыв., каб падкрэсліць, што дзеянне выконваецца асобай або прадметам самастойна, без чыёй-н. дапамогі.

   • Калгаснікі самі ўправіліся са жнівом.
   • С. (сама, само, самі) па сабе (адвольна, незалежна ні ад кога).
   • С. (сама, само, самі) сабе (адзін, адна, адно, без нікога).
   • Само сабой зразумела (не выклікае ніякага сумнення).

3. Ужываецца для падкрэслівання важнасці, значнасці асобы або прадмета.

   • С. аграном прыехаў на поле.

4. У спалучэнні з назоўнікамі з якасным значэннем падкрэсліваюць наяўнасць вышэйшай ступені якасці ў прадмеце.

   • Прагулкі на лыжах — гэта само здароўе.

5. у знач. наз. сам, -ога, м., сама, -ой, ж. Ужыв. для абазначэння якой-н. паважанай асобы (гаспадара, кіраўніка і пад.; разм.).

   • С. яшчэ не прыехаў.

сама, часц.

1. Ужыв. у спалучэнні з якаснымі прыслоўямі для абазначэння найвышэйшай ступені.

   • С. менш прапушчана ўрокаў у першым паўгоддзі.

2. У спалучэнні з дзеясловамі выражае самы пачатак чаго-н., якога-н. дзеяння.

   • С. што пачыналі касьбу.

3. У канструкцыях са значэннем: у самую пару, у самы раз, у гэты час, якраз цяпер.

   • С. раслі грыбы.
   • С. пайсці за горад на прагулку.

сама...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае:

• 1) накіраванасць дзеяння (названага ў другой частцы) на самога сябе, напр. самазабеспячэнне, самакантроль, самаабман самападман;

• 2) здзяйсненне чаго-н. без дапамогі збоку, адвольна, аўтаматычна, напр. самаразбурэнне, саманаладка, самаразрадны.

самаабарона, ✂, ж.

Абарона самога (саміх) сябе ўласнымі сіламі і сродкамі.

• Ён валодаў тэхнікай самаабароны.

самаабкладанне, ✂, н.

Дабравольны збор сродкаў на мясцовыя грамадскія патрэбы, вызначаны самім насельніцтвам.

самаабслугоўванне, ✂, н.

Абслугоўванне сябе сваімі ўласнымі сіламі.

• Магазін самаабслугоўвання.