Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. у што, чым і без дап. Забруджвацца, пэцкаць сябе чым-н.

П. ў гразь.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца брудным.

Светлае адзенне хутка пэцкаецца.

3. Вельмі марудна рабіць што-н. (разм.).

Дакуль вы будзеце п. з гэтай справай?

|| зак. вы́пацкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), апэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), запэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), спэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), напэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 3 знач.; разм.) і упэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.).

|| наз. пэ́цканне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

упа́д, -у, м.

У выразе: да ўпаду (разм.) — да знямогі, поўнай страты сіл.

Танцы да ўпаду.

упадаба́цца гл. падабацца.

упадаба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны: зак. (разм.).

1. што. Спадабаць, захапіцца чым-н.

У. новую работу.

2. каго. Адчуць прыхільнасць да каго-, чаго-н.

У. дзяўчыну.

упа́дак, -дку, м.

Стан аслаблення дзейнасці, змяншэння актыўнасці.

У. сіл.

Гаспадарка прыйшла ва ў.

упада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), у што. Уцякаць, улівацца (пра раку).

Сож упадае ў Днепр.

2. за кім-чым. Даглядаць каго-, што-н. (разм.).

Ён надта не ўпадае за гаспадаркай.

3. за кім. Заляцацца да каго-н. (разм.).

У. за дзяўчынай.

|| наз. упадзе́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Пры ўпадзенні Палаты ў Дзвіну.

упа́дачны, -ая, -ае.

Такі, які бывае пры ўпадку ў грамадскім, культурным жыцці, пасіўна-безнадзейны.

Упадачная гаспадарка.

У. настрой.

|| наз. упа́дачнасць, -і, ж.

упа́дзіна, -ы, мн. -ы, -дзін, ж.

Паглыбленае месца, паглыбленне.

Вочная ў.

упа́дніцтва, -а, н. (кніжн.).

Упадніцкія настроі ў якой-н. галіне грамадскага жыцця.

|| прым. упа́дніцкі, -ая, -ае.

упаі́ць, упаю́, упо́іш, упо́іць; упо́ены: зак., каго (разм.).

Напаіць дап’яна.

|| незак. упо́йваць, -аю, -аеш, -ае.