Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ух, выкл.

1. Выражае розныя моцныя пачуцці.

Ух ты, прыгожа як!

2. Ужыв. пры абазначэнні рэзкага гуку ад удару, выбуху, выстралу.

Ух!

Раздаўся глухі ўдар.

уха́ба, -ы, мн. -ы, уха́б, ж.

Выбоіна на дарозе.

Калёсы падскакваюць на ўхабах.

уха́бісты, -ая, -ае.

З вялікай колькасцю ўхаб.

Ухабістая дарога.

|| наз. уха́бістасць, -і, ж.

ухава́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Хаваючы, зберагчы.

У. чужыя рэчы.

2. Утаіць ад каго-н.

У. сваю правіннасць.

ухадзі́цца, ухаджу́ся, ухо́дзішся, ухо́дзіцца; зак., з кім-чым.

Управіцца, завяршыць якую-н. справу.

У. з работай.

|| незак. ухо́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

ухаласту́ю, прысл.

Не робячы карыснай работы (пра рух механізмаў), дарэмна.

Матор працуе ў.

ухапі́цца, ухаплю́ся, ухо́пішся, ухо́піцца; зак.

1. за каго-што. Схапіцца, узяцца.

У. за крысо.

У. за поручань.

2. перан., за што. Узяцца старанна за якую-н. справу; выкарыстаць што-н. у сваіх інтарэсах.

У. за работу.

У. за цікавую думку, за каштоўную прапанову.

ухапі́ць, ухаплю́, ухо́піш, ухо́піць; ухо́плены; зак.

1. каго-што. Схапіць, узяць.

У. за хвост.

Стараецца ў. сабе пабольш.

2. перан., што. Хутка, адразу зразумець, улавіць.

Мы адразу ж ухапілі яго думку.

3. што і чаго. З’есці чаго-н. крыху або наспех (разм.).

У. некалькі лыжак супу.

4. што і чаго. Паспець зрабіць што-н., управіцца з чым-н. (разм.).

Работы многа, за дзень не ўхопіш.

ухва́ла, -ы, ж.

Адабрэнне, станоўчая ацэнка.

Ківаць галавой у знак ухвалы.

ухвалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак., што.

Даць станоўчую ацэнку, прызнаць добрым, правільным, дапушчальным.

У. задуму.

У. план развіцця гаспадаркі.

|| незак. ухваля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. ухвале́нне, -я, н.