Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уцале́лы, -ая, -ае.

Які ўцалеў, захаваўся.

У. дом.

уцале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

Застацца цэлым, непашкоджаным.

Дом уцалеў пасля бамбардзіровак.

уцані́ць, уцаню́, уцо́ніш, уцо́ніць; уцо́нены; зак., што.

Знізіць цану на што-н.

У. тавар.

|| незак. уцэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уцэ́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

|| прым. уцэ́начны, -ая, -ае.

уцвялі́ць гл. цвяліць.

уце́рпець гл. уцярпець.

уце́рці, утру́, утро́ш, утро́; утро́м, утраце́, утру́ць; уцёр, уце́рла; утры́; уцёрты; зак.

1. што ў што. Націраючы, прымусіць увабрацца.

У. мазь.

2. каго-што. Выцерці, абцерці.

У. слёзы.

У. нос каму-н. (таксама перан.: аказацца наперадзе, паказаць яўную перавагу ў чым-н.).

|| незак. уціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. уціра́нне, -я, н.

уце́рціся, утру́ся, утро́шся, утро́цца; утро́мся, утраце́ся, утру́цца; уцёрся, уце́рлася; утры́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Увабрацца пры націранні.

Мазь добра ўцерлася.

2. Выцерці сабе твар.

У. ручніком.

3. перан. Праціснуўшыся, увайсці (разм.).

У. ў гушчу натоўпу.

4. перан. Пранікнуць куды-н. пры дапамозе хітрыкаў, нядобрых прыёмаў і пад. (разм.).

У. ў калектыў.

У. ў давер’е да каго-н.

|| незак. уціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. уціра́нне, -я, н.

уце́ха, -і, ДМ уце́се, мн. -і, уце́х, ж.

1. Забава, задавальненне.

Дзіцячыя ўцехі.

2. Той, хто (тое, што) прыносіць радасць, задавальненне.

Толькі ў працы і знаходзіш уцеху.

Дачка — бацькава ў.

уце́чка, -і, ДМ -чцы, ж.

Страта ў выніку выцякання, рассыпання.

У. вады.

У. зерня.

У. інфармацыі (перан.). У. мазгоў (перан.: эміграцыя вучоных, спецыялістаў, творчых работнікаў ці пераход іх у іншую сферу дзейнасці ў сваёй краіне).

уце́шны, -ая, -ае.

Які прыносіць уцеху, радасны, прыемны.

Уцешныя моманты жыцця.

Уцешная мелодыя.

|| наз. уце́шнасць, -і, ж.