Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

утаі́ць, утаю́, уто́іш, уто́іць; уто́ены; зак., што.

1. Захаваць у тайне, скрыць ад іншых.

У. праўду.

2. Тайна прысвоіць.

У. чужыя грошы.

|| незак. уто́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уто́йванне, -я, н.

утаймава́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Спецыяліст па ўтаймаванні дзікіх звяроў.

|| ж. утаймава́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

утаймава́цца, -му́юся, -му́ешся, -му́ецца; -му́йся; зак.

1. Уціхамірыцца, супакоіцца (пра чалавека); стаць паслухмяным, падпарадкавацца волі чалавека (пра жывёл).

Вясёлая публіка нарэшце ўтаймавалася.

Звер утаймаваўся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зменшыцца або суняцца (пра боль і пад.), заглушыцца (пра якое-н. пачуццё); прыйсці ў нерухомы стан.

Боль утаймаваўся.

Хваляванне ўтаймавалася.

|| незак. утаймо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

утаймава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; зак.

1. каго (што). Уціхамірыць, супакоіць (чалавека); падпарадкаваць волі чалавека (дзікую або непаслухмяную жывёлу).

У. раззлаванага чалавека.

У. тыгра.

2. што. Зменшыць, аслабіць, прыглушыць праяўленне чаго-н.; справіцца з якімі-н. стыхійнымі з’явамі.

У. боль.

У. смагу.

У. пажар.

|| незак. утаймо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. утаймо́ўванне, -я, н.

|| наз. утаймава́нне, -я, н.

утамі́цца гл. таміцца.

утамі́ць, утамлю́, уто́міш, уто́міць; уто́млены; зак., каго-што.

Давесці да ўтомы, стаміць, змарыць.

У. каня.

У. рукі.

|| незак. утамля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

утамля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.

Тое, што і таміцца (у 1 знач.).

утапі́зм, -у, м.

Нязбытныя мары, схільнасць, імкненне да ўтопій.

утапі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыхільнік утапічнага сацыялізму.

2. Фантазёр, летуценнік.

|| ж. утапі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. утапі́сцкі, -ая, -ае.

утапі́цца гл. тапіцца¹.