Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

за́едзь, -і, ж., зб.

Крылатыя насякомыя, якія смокчуць кроў з жывёлы (авадні, сляпні, мошкі і пад.).

зае́зд, -у, М -дзе, м.

1. гл. заехаць.

2. Адзін з тураў спаборніцтва ў скачках, бегу, гонках.

Паўфінальны з.

3. Прыезд у пэўны тэрмін групы адпачываючых у санаторый, дом адпачынку.

Сёння ў доме адпачынку з.

|| прым. зае́зны, -ая, -ае.

зае́здам, прысл. (разм.).

Тое, што і праездам.

зае́зджаны, -ая, -ае (разм.).

1. Стомлены, змучаны.

З. конь.

2. Даўно вядомы ўсім, збіты.

Заезджаная тэма.

З. жарт.

зае́зджы, -ая, -ае.

Які заехаў куды-н. мімаходам, ненадоўга.

Заезджыя акцёры.

зае́здзіць¹, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго (што).

1. Знясіліць яздой, работай без адпачынку.

З. каня.

2. перан. Змучыць непасільнай работай (разм.).

зае́здзіць², -джу, -дзіш, -дзіць; зак.

Пачаць ездзіць.

Трамваі заездзілі.

зае́зны, -ая, -ае.

1. гл. заезд.

2. У выразе: заезны двор (дом) (уст.) — карчма з месцамі для начлегу і дваром для коней.

заеката́ць, -екачу́, -яко́чаш, -яко́ча; -екачы́; зак. (разм.).

Пачаць екатаць.

З. ад болю.

зае́сці, -е́м, -ясі́, -е́сць; -ядзі́м, -ясце́, -яду́ць; -е́ў, -е́ла; -е́ш; -е́дзены; зак.

1. каго (што). Тое, што і загрызці.

Воўк заеў каня.

Нуда заела (перан.: замучыла). Заелі вы мяне (перан.: замучылі) сваімі прыдзіркамі ды папрокамі.

2. што чым. З’есці што-н., каб заглушыць непрыемны смак.

З. лякарства цукеркай.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Зашчаміць, перашкодзіўшы руху (разм.).

У кулямёце нешта заела.

|| незак. заяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.