Verbum

але́¹, злуч.

I. супраціўны.

1. Злучае процілеглыя члены сказа і сказы; адпавядае па знач. словам «а», «аднак», «наадварот».

Хлопец гаварыў па-беларуску, але з моцным польскім акцэнтам.

2. Злучае члены сказа і сказы з узаемным выключэннем.

Ты ведаеш, але казаць не хочаш!

3. Злучае сказы, у адным з якіх выказваецца неадпаведнасць таму, аб чым гаворыцца ў другім сказе.

Быў ён там ці не быў, напэўна ніхто не ведаў, але ж людзі называлі яго імя.

II. далучальны.

1. Далучае сказы і члены сказа, якія развіваюць, дапаўняюць або паясняюць выказаную ў папярэднім сказе ці словазлучэнні думку.

Кожны выбірае свой шлях да шчасця, але толькі яно не заўсёды даецца лёгка і проста.

2. Далучае члены сказа і сказы, звязаныя паміж сабой часавай паслядоўнасцю.

Яна зачыніла дзверы, але праз хвіліну хтосьці пачаў стукаць у іх.

3. Ужыв. ў пачатку самастойных сказаў пры рэзкім пераходзе да новай думкі і адпавядае злучніку «ды».

Нават і ён маўчаў...

Але што я кажу, — ён, напэўна, лепш за ўсіх разумеў нас.

4. у знач. наз., нескл., н. Пярэчанне, перашкода (разм.).

Ніякіх але!

але́², часц.

1. сцвярдж. Ужыв. пры сцвярджэнні або згодзе з чым-н.

Усё тут? — Але.

2. узмацн. Ужыв. пры здзіўленні, захапленні, абурэнні і пад.

Але ж і мароз!

алеагра́фія, -і, ж.

1. Даўні спосаб узнаўлення карцін, намаляваных алейнымі фарбамі.

2. Копія карціны, малюнка, атрыманая такім спосабам.

|| прым. алеаграфі́чны, -ая, -ае.

алеа́ндр, -а, м.

Паўднёвая вечназялёная кустовая расліна сямейства кутравых з чырвонымі, ружовымі або белымі пахучымі кветкамі.

|| прым. алеа́ндравы, -ая, -ае.

алеба́рда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -аў, ж.

Старажытная зброя ў выглядзе сякеры на доўгім дрэўку, якое заканчваецца кап’ём.

|| прым. алеба́рдны, -ая, -ае.

алеба́стр, -у, м.

1. Дробназярністы будаўнічы гіпс.

2. Празрысты дробназярністы гіпсавы камень, які ўжыв. для арнаментных вырабаў.

|| прым. алеба́стравы, -ая, -ае.

алего́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

Іншасказальнасць, выказванне адцягненага паняцця пры дапамозе канкрэтнага мастацкага вобраза.

Гаварыць алегорыямі (няясна, з малазразумелымі намёкамі на што-н.).

|| прым. алегары́чны, -ая, -ае; наз. алегары́чнасць, -і, ж.

але́гра (спец.).

1. прысл. Хутка, ажыўлена (пра тэмп выканання музычных твораў).

2. наз., нескл., н. Музычны твор або яго частка ў такім тэмпе.

але́істы, -ая, -ае.

Які ўтрымлівае ў сабе многа алею, тлусты.

А. сланечнік.

|| наз. але́істасць, -і, ж.

але́й, -ю, м.

Тлушч з насення раслін.

Сланечнікавы а.

Какосавы а.

Канапляны а.

|| прым. але́йны, -ая, -ае; наз. але́йнасць, -і, ж.