Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́красці, -краду, -крадзеш, -крадзе; вы́краў, -крала; вы́крадзі; вы́крадзены; зак., каго-што.

Украсці тое, што ахоўваецца.

В. сакрэтныя паперы.

|| незак. выкрада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выкра́дваць, -аю, -аеш, -ае.

выкро́йваць гл. выкраіць.

вы́крут, -у, М -круце, мн. -ы, -аў, м.

1. Незвычайны паварот.

Сцежка з выкрутам.

Скокі з выкрутамі.

2. перан. Прыём з хітрыкамі, які прымяняецца з мэтай дасягнуць чаго-н. або ўхіліцца ад чаго-н.

Гавары без выкрутаў.

выкрута́сы, -аў (разм.).

1. Мудрагелістыя, вычварныя рухі, лініі.

Язда з выкрутасамі.

Вырабляць нагамі в.

2. Мудрагелістыя моўныя звароты.

Слоўныя в.

3. перан. Хітрыкі, дзівацтвы.

Прызнаўся ва ўсім без выкрутасаў.

вы́крутка, -і, ДМ -тцы, ж. (разм.).

Выхад (з цяжкага становішча).

Няма ніякай выкруткі.

выкру́тлівы, -ая, -ае (разм.).

Знаходлівы, скрытны.

В. гаспадарнік.

|| наз. выкру́тлівасць, -і, ж.

вы́круціцца, -кручуся, -круцішся, -круціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з чаго. Адкруціўшыся, выпасці.

Шруба выкруцілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і вывіхнуцца (разм.).

Выкруцілася рука ў плячы.

3. Спрытна выслізнуць, вызваліцца.

В. з рук праціўніка.

4. перан. Выйсці з цяжкага становішча.

В. з бяды.

|| незак. выкру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

вы́круціць, -кручу, -круціш, -круціць; -кручаны; зак., што.

1. з чаго. Выняць круцячы.

В. лямпачку.

2. Сціскаючы кручэннем, выдаліць ваду.

В. выпаласканую сарочку.

3. Тое, што і высвідраваць.

В. дрылём дзірку.

4. Вывіхнуць, вывернуць (разм.).

В. руку.

|| незак. выкру́чваць, -аю, -аеш, -ае.

выкрыва́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто выкрывае каго-, што-н.

В. агрэсараў.

В. недахопаў.

|| ж. выкрыва́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. выкрыва́льніцкі, -ая, -ае.

выкрыва́льны, -ая, -ае.

Які выкрывае каго-, што-н.; уласцівы выкрыванню.

В. фельетон.

Выкрывальная сіла.

|| наз. выкрыва́льнасць, -і, ж.