Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́езд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. выехаць.

2. Месца, праз якое выязджаюць.

В. на шашу.

3. Коні з экіпажам і вупражжу (уст.).

|| прым. выязны́, -а́я, -о́е.

Выязная сесія суда (па-за месцам работы). Выязныя вароты.

В. конь (не рабочы; уст.).

вы́ездзіць¹, -езджу, -ездзіш, -ездзіць; -езджаны; зак., што.

1. Ездзячы, пабываць у многіх месцах, аб’ездзіць.

Выездзіў паўсотні кіламетраў за дзень.

2. Утрамбаваць яздой, уездзіць.

Добра выезджаная дарога.

3. Ездзячы, дасягнуць якой-н. мэты (разм.).

Нічога мы сёння не выездзім.

|| незак. вые́зджваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́ездзіць², -зджу, -здзіш, -здзіць; -зджаны; зак., каго.

Прывучыць да язды.

В. каня.

вы́емка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

1. гл. выняць.

2. Паглыбленне, упадзіна.

В. ў сцяне.

вы́енчыць гл. енчыць.

вы́есці, -ем, -есі, -есць; -едзім, -есце, -едуць; вы́еў, -ела; вы́еш; -едзены; зак., што.

1. З’есці ўнутраную частку чаго-н.

В. начынку.

Не варты выедзенага яйца (не мае ніякага значэння; разм.).

2. З’есці ўсё, што знаходзіцца ў чым-н.

В. міску крупніку.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пашкодзіць, разбурыць чым-н. едкім.

Кіслата выела дзірку ў тканіне.

Дым выеў вочы (стала балюча глядзець ад дыму).

|| незак. выяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

вы́ехаць, -еду, -едзеш, -едзе; -едзем, -едзеце, -едуць; -едзь; зак.

1. Паехаць, адправіцца з аднаго месца ў другое.

В. з горада.

В. з варот.

2. Едучы, з’явіцца дзе-н.

В. на лясную паляну.

З-за вугла выехала машына.

3. Пакінуць адно месца жыхарства, пераехаўшы на другое.

Жыхары выехалі.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Плаўна вываліцца, выпасці (разм.).

Пакет выехаў з рук.

5. перан., на кім-чым. Выкарыстаць для сваёй выгады чыю-н. працу, якія-н. акалічнасці (разм., неадабр.).

В. на памочніку.

В. на акалічнасцях.

|| незак. выязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́езд, -у, М -дзе, м. (да 1—3 знач.).