упе́рці, упру́, упрэ́ш, упрэ́; упро́м, упраце́, упру́ць; упёр, упе́рла; упры́; упёрты; зак.
1. што. З цяжкасцю ўпхнуць, уціснуць у што-н. (разм.).
У. рэчы ў чамадан.
2. што ў што. Унесці (што-н. цяжкае, грувасткае; разм.).
У. мяшок з бульбай у сенцы.
3. што ў што. Шчыльна прыціснуць да чаго-н.
У. жэрдку ў сцяну.
У. рукі ў бокі.
4. перан., каго-што. Навязаць каму-н., прымусіць насільна ўзяць што-н. (разм.).
У. бракаваны прыёмнік.
5. перан., што. Патраціць, выдаткаваць (сродкі, грошы; разм.).
У. сто рублёў.
|| незак. упіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. упо́р, -у, м. (да 3 знач.).
упе́рціся, упру́ся, упрэ́шся, упрэ́цца; упро́мся, упраце́ся, упру́цца; упёрся, упе́рлася; упры́ся; зак.
1. чым у што. Уперці канец якога-н. прадмета для апоры, супраціўлення, адштурхвання.
У. рукамі ў сцяну.
У. вяслом у дно.
2. у каго-што. У час руху наткнуцца на каго-, што-н., выявіць якую-н. перашкоду.
Мы ехалі, ехалі і ўпёрліся ў плот.
Справа ўпёрлася ў непрадбачаную цяжкасць (перан.).
3. перан., на чым і без дап. Упарта не згадзіцца з чым-н., на што-н.; занаравіцца (пра жывёл).
Упёрся на сваім.
Конь упёрся і ні з месца.
4. З цяжкасцю або без дазволу ўвайсці куды-н.; улезці ў што-н. (разм.).
Упёрся ў хату з бруднымі нагамі.
Уперліся ў багну.
|| незак. упіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1—3 знач.).
|| наз. упо́р, -у, м. (да 1 знач.).
упі́кі, -аў.
Папрокі, абвінавачанні, выказаныя каму-н.
упікну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго (што).
Папракнуць, зрабіць каму-н. папрок.
У. за няўважлівасць.
|| незак. упіка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
упільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.
1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго-, чаго-н.
Не ўпільнаваў рэчаў.
Не ўпільнавалі дзяцей ад шкоднага ўздзеяння (перан.).
2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі.
Я не ўпільнавала, калі яны прыехалі.
|| незак. упільно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
упіса́цца, -ішу́ся, -і́шашся, -і́шацца; -ішы́ся; зак., у што.
1. Запісацца куды-н.
У. ў спіс.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Умясціцца на якой-н. прасторы, у межах чаго-н. (разм.).
Сілуэт звера ўпісаўся ў здымак.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарманічна спалучыцца з акаляючым асяроддзем.
Новы дом упісаўся ў ансамбль вуліцы.
|| незак. упі́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.