Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уліва́ць гл. уліць.

улі́к, -у, м.

1. Устанаўленне наяўнасці, колькасці чаго-н. шляхам падлікаў.

У. тавараў.

Магазін зачынены на ў.

Бухгалтарскі ў.

2. Рэгістрацыя з занясеннем у спісы асоб, якія знаходзяцца дзе-н.

Браць на ў.

Стаць на ў.

Зняцца з уліку.

Ваенны ў.

3. Прыняцце пад увагу чаго-н.

Пры ўліку ўсіх абставін.

|| прым. уліко́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Уліковая дакументацыя.

Уліковая плошча.

улі́пнуць, -ну, -неш, -не; улі́п, -пла; -ні; зак.

1. у што. Папасці ў што-н. ліпкае, вязкае.

2. перан. Трапіць у непрыемнае становішча (разм.).

У. у гісторыю.

3. Добра аблегчы, прыстаць (пра адзенне, абутак; разм.).

Сукенка ўліпла.

|| незак. уліпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

улітава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., што (уст.).

Тое, што і упаяць.

|| незак. уліто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уліто́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. і уліто́ўванне, -я, н.

улі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (спец.).

Частка ўнутранага вуха, дзе знаходзіцца гукаўспрымальны апарат.

|| прым. улі́ткавы, -ая, -ае.

улі́цца, увалью́ся, увалье́шся, увалье́цца; увальёмся, увальяце́ся, увалью́цца і улію́ся, уліе́шся, уліе́цца; уліёмся, уліяце́ся, улію́цца; улі́ўся, уліла́ся, -ло́ся; улі́ся; зак., у што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наліцца ўнутр.

У лодку ўлілася вада.

2. перан. Папоўніць сабою, далучыцца.

У працоўны калектыў улілося новае папаўненне.

|| незак. уліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

улі́ць, увалью́, увалье́ш, увалье́; увальём, увальяце́, увалью́ць і улію́, уліе́ш, уліе́; уліём, уліяце́, улію́ць; улі́ў, уліла́, -ло́; улі́; улі́ты; зак.

1. што і чаго ў каго-што. Наліць унутр.

У. ваду ў бочку.

У. новую энергію ў каго-н. (перан.).

2. перан., каго-што ў што. Дабавіць, уключыць дадаткова.

У. атрад у партызанскае злучэнне.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), без дап. Выпасці ў вялікай колькасці (пра дождж; разм.).

Увечары ўліў такі дождж.

|| незак. уліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.); наз. уліва́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).

У. глюкозы (упырскванне).

улічы́ць, -ічу́, -ічыш, -ічыць; -ічаны; зак.

1. каго-што. Устанавіць наяўнасць шляхам падліку.

У. усіх спецыялістаў.

У. расходы.

2. што. Прыняць пад увагу, у разлік.

У. заўвагу.

У. мінулы вопыт.

|| незак. улі́чваць, -аю, -аеш, -ае.

уло́вісты, -ая, -ае (спец.).

Які дае добры ўлоў.

Уловістае месца.

У. нераст.

|| наз. уло́вістасць, -і, ж.

уло́мак, -мка, мн. -мкі, -мкаў, м. (часцей з адмоўем і ў пытальна-клічных сказах).

Слабы, кволы чалавек.

Ты сам не ў. зрабіць гэта.