Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

апане́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. (кніжн.). Той, хто апаніруе каму-н.

Афіцыйны а. на абароне дысертацыі.

2. Той, хто наогул выступае як праціўнік у спрэчцы.

|| ж. апане́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (разм.).

|| прым. апане́нцкі, -ая, -ае.

апані́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак. (кніжн.).

Выступаць з крытычным разборам чаго-н. на дыспуце, з абвяржэннем чыіх-н. доказаў, палажэнняў у час абароны дысертацыі і пад.

А. дысертанту.

апанта́ны, -ая, -ае.

1. Нястрымны, захоплены чым-н. (пачуццямі, думкамі, імкненнямі і пад.).

2. у знач. наз. апанта́ны, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Душэўна ўзрушаны; шалёны.

Носіцца, як а.

|| наз. апанта́насць, -і, ж. (да 1 знач.).

апану́раць, -аю, -аеш, -ае; зак. (разм.).

Зрабіцца панурым, змрочным.

Хлопец апанураў, заныў.

апанча́, -ы́, мн. -ы́, -э́й, ж.

Старадаўняе верхняе адзенне ў выглядзе доўгага шырокага плашча.

|| прым. апанчо́вы, -ая, -ае.

апапле́ксія, -і, ж.

Кровазліццё ў які-н. орган або закупорка мазгавых сасудаў, што выклікае раптоўную страту прытомнасці і параліч; інсульт.

|| прым. апаплексі́чны, -ая, -ае.

Апаплексічны ўдар.

апаражні́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ро́жніцца; зак. (разм.).

Стаць пустым, парожнім.

Бочка апаражнілася.

|| незак. апаражня́цца, -я́ецца.

апаражні́ць, -ражню́, -ро́жніш, -ро́жніць; -ро́жнены; зак., што.

Зрабіць пустым, парожнім.

А. вядро.

|| незак. апаражня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

апарасі́цца гл. парасіцца.

апара́т, -а і -у, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Спецыяльны прыбор, механічнае прыстасаванне.

Тэлефонны а.

Касмічны а.

2. -у. Сукупнасць органаў, якія выконваюць якую-н. асобную функцыю ў арганізме (спец.).

Стрававальны а.

3. -у. Сукупнасць дзяржаўных устаноў, а таксама супрацоўнікаў, якія абслугоўваюць пэўную галіну кіраўніцтва, гаспадаркі.

Дзяржаўны а.

Працаздольны а.

|| прым. апара́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).