Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

паўзу́чы, -ая, -ае.

1. Які поўзае, перамяшчаецца шляхам поўзання.

Паўзучыя гады (пра змей).

2. Які сцелецца па зямлі або чапляецца за што-н.

Паўзучыя расліны.

Паўзучы эмпірызм (кніжн., неадабр.) — няўмелае апісанне фактаў без іх аналізу і абагульнення.

паўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; по́ўз, паўзла́, -ло́; -зі́; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перамяшчацца па паверхні ўсім целам (пра паўзуноў) ці на ножках (пра насякомых).

Жук паўзе.

Павук паўзе па сцяне.

Туман паўзе па нізіне (перан.).

2. Пра чалавека: перамяшчацца, прыпадаючы тулавам да паверхні і перабіраючы па ёй рукамі і нагамі.

Байцы паўзлі на жыватах.

Дзіця паўзе па падлозе.

3. Ісці, перамяшчацца вельмі павольна (разм.).

Цягнік паўзе.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расці, прылягаючы да паверхні, чапляючыся за яе.

Па ствале дрэва поўз плюшч.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апаўзаць, асыпацца.

Грунт паўзе.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра паўвадкую масу: цячы, выцякаць адкуль-н. (разм.).

Цеста паўзе з дзяжы.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Распаўсюджвацца, перадавацца (разм.).

Чуткі паўзлі ва ўсе бакі.

паўзыхо́дзіць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -дзіць; -дзім, -дзіце, -дзяць; зак.

Узысці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае.

паўкажу́шак, -шка, мн. -шкі, -шкаў, м.

Кароткі, да каленяў, кажух.

паўкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і паўкі́дваць, -аю, -аеш, -ае; зак., каго-што.

Укінуць усіх, многіх або ўсё, многае.

П. рыдлёўкі ў пуню.

паўкіса́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; зак.

Укіснуць — пра ўсё, многае.

паўклада́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца і паўкла́двацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.

Укласціся — пра ўсіх, многіх.

Усе паўкладаліся (паўкладваліся) спаць.

паўклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і паўкла́дваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

Укласці ўсіх, многіх або ўсё, многае.

П. дзяцей спаць.

паўкле́йваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

Уклеіць усё, многае.

П. лісты ў кнігу.

паўко́пваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

Укапаць усё, многае.

П. слупы.