Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

галаўня́¹, -і́, мн. гало́ўні і (з ліч. 2, 3, 4) галаўні́, -ло́вень, ж. (разм.).

Вялікая галавешка.

галаўня́², -і́, ж.

Хвароба хлебных злакаў, выкліканая грыбамі-паразітамі.

|| прым. галаўнёвы, -ая, -ае.

га́лачны гл. галка².

гала-...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. вялікі, святочны, урачысты, напр.: гала-канцэрт, гала-прадстаўленне.

галго́фа, -ы, ж.

1. (з вялікай літары). Назва ўзгорка паблізу Іерусаліма, дзе, згодна з хрысціянскім веравучэннем, быў распяты Ісус Хрыстос.

2. перан. Месца пакут, нягод.

Узысці на галгофу.

гале́ра, -ы, мн. -ы, -ле́р, ж. (гіст.).

Вялікае драўлянае мнагавёсельнае судна.

|| прым. гале́рны, -ая, -ае.

галерэ́я, -і, мн. -і, -рэ́й, ж.

1. Вузкі крыты калідор, які злучае часткі будынка, а таксама балкон уздоўж усяго будынка.

Будынкі злучаны прыгожай галерэяй.

2. Верхні ярус у тэатры, цырку і пад.

Г. запоўнена гледачамі.

3. Доўгі падземны ход у ваенных збудаваннях, пры горных работах.

4. Спецыяльна ўпарадкаванае памяшканне для выставы мастацкіх твораў.

Карцінная г.

5. перан., чаго. Пералік, шэраг, сістэма чаго-н.

Г. станоўчых вобразаў у рамане.

|| прым. галерэ́йны, -ая, -ае (да 1—4 знач.).

гале́та, -ы, ДМе́це, мн. -ы, -ле́т, ж.

Плоскі сушаны праснак, а таксама пячэнне з прэснага цеста.

|| памянш. гале́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

гале́ц, -льца́, мн. -льцы́, -льцо́ў, м.

1. Невялікая рачная рыба сямейства ўюновых з тонкай скурай без лускі.

2. Марская рыба сямейства ласасёвых.

гале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Быць, выглядаць пустым, голым.

Галела поле пад восень.

2. Знаходзіцца ў бедным стане, жыць бедна.