Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

паўсме́рць, -і, ж.

У выразе: да паўсмерці (разм.) — вельмі моцна (пра што-н. адмоўнае).

Змарыўся да паўсмерці.

Збіць да паўсмерці.

паўсо́н, -сну́, м.

Стан, блізкі да сну.

Знаходзіцца ў паўсне.

паўсо́нны, -ая, -ае.

Які засынае або не зусім прачнуўся.

П. выгляд.

П. стан.

паўспуха́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; зак.

Успухнуць — пра ўсё, многае.

Пальцы паўспухалі ад холаду.

паўстава́ць¹, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць; зак.

Устаць — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае.

паўстава́ць² гл. паўстаць.

паўста́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Удзельнік паўстання.

|| прым. паўста́нцкі, -ая, -ае.

П. атрад.

паўста́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

Масавае ўзброенае выступленне.

П. пад кіраўніцтвам К.

Каліноўскага.

паўстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак., што.

Уставіць усё, многае.

П. шыбы ў вокны.

паўста́ць, -а́ну, -а́неш, -а́не; зак.

1. Узняцца на барацьбу з кім-, чым-н., супраць каго-, чаго-н., узняць паўстанне.

Народ паўстаў супраць царызму.

2. супраць чаго. Не згаджаючыся, пярэчачы, выступіць супраць чаго-н. (высок.).

П. супраць несправядлівасці.

3. перан. Узнікнуць у памяці, ва ўяўленні.

У думках паўстала ўсё ранейшае жыццё.

4. З’явіцца перад вачамі, паказацца.

Перад намі паўстала цікавая карціна.

|| незак. паўстава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць.