Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

папярхну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -перхняце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

Закашляцца ад пападання чаго-н. у дыхальнае горла.

П. дымам.

папярэ́джанне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. гл. папярэдзіць.

2. Заўвага, якая папярэджвае пра што-н.; перасцярога.

Улічыць п. ўрача.

Строгая вымова з папярэджаннем (гэта значыць накладзена дысцыплінарнае спагнанне).

папярэ́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. каго (што). Загадзя апавясціць, паведаміць.

П. аб небяспецы.

2. што. Загадзя прынятымі мерамі перашкодзіць ажыццяўленню чаго-н.

П. злачынства.

|| незак. папярэ́джваць, -аю, -аеш, -ае і папераджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (разм.).

|| наз. папярэ́джанне, -я, н.

папярэ́дне, прысл.

Перад чым-н., раней за што-н.

Трэба ўсё п. разведаць.

папярэ́дні, -яя, -яе.

1. Які быў раней за што-н., знаходзіўся непасрэдна перад чым-н.

На папярэдняй старонцы.

2. Які папярэднічае чаму-н., які бывае перад чым-н.

Папярэдняя падрыхтоўка.

Папярэдняе следства.

3. Незакончаны, такі, пасля якога яшчэ будзе што-н.

Папярэднія вынікі.

папярэ́днік, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто папярэднічаў каму-н. у чым-н., сваёй дзейнасцю падрыхтаваў што-н.

Духоўная спадчына папярэднікаў.

|| ж. папярэ́дніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

папярэ́днічаць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ае; незак.

Адбываецца, здараецца раней за што-н., перад чым-н.

Як правіла, навальніцы папярэднічае вецер.

папячы́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Асоба, якая афіцыйна назначаецца для папячыцельства (у 1 знач.).

П. непаўналетняга.

2. У дарэвалюцыйны час: званне кіраўніка некаторых устаноў.

П. вучэбнай акругі.

|| ж. папячы́цельніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).

|| прым. папячы́цельскі, -ая, -ае.

папячы́цельства, -а, н.

1. Меры па апецы над кім-н.

Устанавіць п. над сіратой.

2. У дарэвалюцыйны час: установа для апекі над кім-н.