Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

шалупі́на, -ы, ж.

1. Вонкавая мяккая прыродная абалонка (плода, бульбы і пад.); скурка.

Абдзерці шалупіну з бульбіны.

2. мн. -ы, -пін. Адходы пасля ачысткі пладоў, бульбы.

Збіраць шалупіны на корм свінням.

шалупі́нне, -я, н., зб.

1. Шалупіны; адходы пасля ачысткі пладоў, бульбы і пад.

Зварыць бульбу ў шалупінні.

Ш. ад бульбы.

2. перан., чаго і якое. Што-н. непатрэбнае, лішняе, наноснае.

Адсейваць важнае ад выпадковага шалупіння.

шалфе́й, -ю, м.

Травяністая расліна сямейства губакветных з пахучымі кветкамі, адзін з відаў якой выкарыстоўваецца ў медыцыне для лекавых настояў, а таксама сам настой.

Паласкаць горла шалфеем.

|| прым. шалфе́йны, -ая, -ае.

шаль, -я, мн. -і, -яў, м.

Доўгая вузкая вязаная тканіна або тканая хустка.

Абкруціць шыю шалем.

|| прым. ша́левы, -ая, -ае.

Ш. каўнер.

шальмава́ты, -ая, -ае (разм.).

Схільны да шальмоўства, хітраваты.

Ш. чалавек.

Ш. выгляд.

|| наз. шальмава́тасць, -і, ж.

шальмава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; незак. (разм.).

1. каго (што). Ганьбаваць, знеслаўляць.

Ш. сумленнага чалавека.

2. Весці сябе несумленна ў якой-н. справе; хітрыць.

Ш. у картачнай гульні.

|| зак. ашальмава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны.

|| наз. шальмава́нне, -я, н.

шальмо́ўскі, -ая, -ае.

1. гл. шэльма.

2. Уласцівы шэльму; махлярскі, хітры (разм.).

Ш. выгляд.

шальмо́ўства, -а, н.

Махлярства, круцельства, махлярскі, хітры ўчынак.

Ш. ў гульні.

ша́ля, -і, мн. -і, -яў, ж.

1. Круглая і плоская талерка вагаў.

2. мн. Вагі, якія складаюцца з такіх талерак.

Узважыць на шалях.

шалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; незак.

Абшываць шалёўкай (у 2 і 4 знач.).

Ш. хату.

Ш. вокны.

|| наз. шалёўка, -і, ДМ -ўцы і шалява́нне, -я, н.

|| прым. шалёвачны, -ая, -ае.