Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

апушы́ць, -шу́, -шы́ш, -шы́ць; -шы́м, -шыце́, -ша́ць; апу́шаны; зак., што.

1. Абшыць па краях футрам (адзенне, абутак).

А. паліто.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра снег, іней: зацерушыць, абсыпаць.

Іней апушыў дрэвы прысад.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыць, акружыць пушком, чым-н. пушыстым.

|| незак. апу́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апу́ха, -і, ДМ апу́се, ж. (да 1 знач.) і апу́шванне, -я, н.

апыле́нне, -я, н.

1. гл. апыліць.

2. Перанос пылку кветкі з тычынак на рыльца песціка для апладнення.

А. раслін.

Штучнае а.

апылі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., апы́ліцца; зак.

Стаць апыленым.

Кветкі апыліліся.

|| незак. апыля́цца, -я́ецца і апы́львацца, -аецца.

апылі́ць, апылю́, апы́ліш, апы́ліць; апы́лены; зак., што.

1. Зрабіць апыленне (у 2 знач.).

А. кветку.

2. Апрацаваць пылападобным саставам для знішчэння шкодных насякомых.

А. пасевы.

|| незак. апыля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1 знач.) і апы́льваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.); наз. апы́льванне, -я, н.

|| наз. апыле́нне, -я, н. (да 2 знач.).

апылкава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ку́ецца; зак.

Тое, што і апыліцца.

|| незак. апылко́ўвацца, -аецца.

апылкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак., што.

Тое, што і апыліць (у 1 знач.).

|| незак. апылко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апылкава́нне, -я, н.

апы́львальнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Апарат для апыльвання раслін; апыляльнік (у 2 знач.).

апыля́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Пераносчык пылку кветак з тычынак на песцік (насякомыя, птушкі, вецер, вада).

2. Тое, што і апыльвальнік.

апыну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

Трапіць куды-н., аказацца ў якім-н. месцы, становішчы.

А. ў горадзе.

|| незак. апына́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

апы́рскаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

Абліць, пакрыць пырскамі, дробнымі кроплямі.

А. вадой.

|| незак. апы́рскваць, -аю, -аеш, -ае.

|| аднакр. апы́рснуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| звар. апы́рскацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. апы́рсквацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. апы́рскванне, -я, н.