Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пан...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. паўнаты ахопу, панавання, напр.: пан’еўрапейскі, панславізм, панэлінізм.

панава́льваць¹, -аю, -аеш, -ае; зак., чаго.

1. Наваліць, нагрузіць на каго-, што-н. вялікую колькасць чаго-н.

П. галля на вогнішча.

2. Накідаць у беспарадку многа чаго-н.

панава́льваць², -аю, -аеш, -ае; зак., чаго.

Зрабіць шляхам валення многа чаго-н.

П. валёнак.

панава́рваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., чаго.

Наварыць многа чаго-н.

П. страў на цэлую талаку.

панаваро́чваць, -аю, -аеш, -ае; зак., чаго.

1. Наварочаць, накідаць, нагрувасціць у вялікай колькасці.

П. зямлі.

2. што чым. Прыкрыць, навярнуўшы чым-н.

П. міскі каструлямі.

панава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; незак.

1. Мець уладу над кім-, чым-н., мець перавагу перад кім-, чым-н. або дзе-н.

П. у паветры.

П. на моры.

2. Мець пераважнае распаўсюджанне.

Там панавала менавіта гэта думка.

3. Ахопліваць, напаўняць сабой усё.

У лесе панавала цішыня.

4. над чым. Узвышацца, узнімацца над чым-н.

Узвышша пануе над наваколлем.

5. Жыць у раскошы (разм.).

Завёў сабе добрую гаспадарку і пануе.

|| наз. панава́нне, -я, н. (да 1—3 і 5 знач.).

Фашысцкія захопнікі імкнуліся да панавання над светам.

П. ў паветры.

Палітычнае п.

П. чалавека над прыродай.

панаве́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.

Зрабіцца навейшым, абнавіцца.

Пафарбаваны паркан нібы панавеў.

панаве́шваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., чаго.

Навешаць чаго-н. у многіх месцах.

П. ліхтароў.

панаво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; зак.

1. каго (што). Навесці, прывесці ў вялікай колькасці.

П. дзяцей у хату.

2. што. Цэлячыся, накіраваць на каго-, што-н. у вялікай колькасці.

П. пісталеты ў цэль.

панаво́зіць, -о́жу, -о́зіш, -о́зіць; зак., каго-што.

Навезці, прывезці ў вялікай колькасці.

П. дроў.