Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

апле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; -лёў, -ляла́, -ло́; -ляці́; -ле́цены; зак.

1. што. Пакрыць перапляценнем з чаго-н., абвіць чым-н. гнуткім.

А. гаршчок.

2. перан., каго-што. Хітрыкамі аблытаць, ашукаць і пад. (разм.).

|| незак. аплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

аплі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Металічны кручок для зашпільвання адзення.

|| прым. апліко́вы, -ая, -ае.

апліка́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Стварэнне малюнка, узору, арнаменту шляхам нашыўкі (наклейвання) на што-н. кавалачкаў рознакаляровай паперы, матэрыі і пад.

2. Карціна, арнамент і пад., створаныя такім чынам.

|| прым. аплікацы́йны, -ая, -ае.

апло́мб, -у, м. (кніжн.).

Залішняя самаўпэўненасць у гутарцы ці паводзінах, саманадзейнасць.

Гаварыць з апломбам.

апло́т, -у, М -о́це, м. (высок.).

Надзейная абарона, апора, цвярдыня.

аплы́сці¹ і аплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ыло́; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Растаць, растапіцца зверху, з краёў і пачаць сцякаць, пакрываючы што-н. рэшткамі растопленага рэчыва.

Свечка аплыла.

2. Ацячы, заплыць тлушчам.

Твар аплыў.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Абваліцца, апаўзці пад дзеяннем вады, вільгаці.

Бераг аплыў.

|| незак. аплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

аплы́сці² і аплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ыло́; зак., што.

Праплысці вакол чаго-н., абплысці.

А. востраў.

|| незак. аплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

аплю́хаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што (разм.).

Апырскаць, абліць.

А. вадой.

|| звар. аплю́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. аплю́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

аплява́ць, -люю́, -люе́ш, -люе́; -люём, -люяце́, -люю́ць; -лю́й; -лява́ны; зак., каго-што (разм.).

1. Пакрыць каго-, што-н. пляўкамі.

2. перан. Зганьбіць, беспадстаўна зняважыць, абняславіць каго-н.

А. сумленнага чалавека.

|| незак. аплёўваць, -аю, -аеш, -ае.

апляву́ха, -і, ДМу́се, мн. -і, -ву́х, ж. (разм., груб.).

1. Удар далонню па шчацэ.

Даць аплявуху.

2. перан. Знявага, маральны ўдар.