Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

палама́ць гл. ламаць.

паланізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што.

Зрабіць (рабіць) польскім па мове, звычаях.

|| наз. паланіза́цыя, -і, ж.

палані́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

Слова або выраз, запазычаныя з польскай мовы, напр.: айчына, моц, сукенка.

палані́ць, -ланю́, -ло́ніш, -ло́ніць; -ланёны; зак. і незак.

1. каго-што. Узяць (браць) у палон.

П. варожую армію.

2. перан., каго (што). Зачараваць (зачароўваць), захапіць (захапляць).

П. чароўным голасам.

|| наз. палане́нне, -я, н.

паланкі́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

На Усходзе: умацаванае на доўгіх шастах крытае крэсла або ложа, якое пераносіцца насільшчыкамі.

паланці́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Футравая або аксамітавая жаночая наплечная накідка (шаль), а таксама вялікая і шырокая хустка.

Сабаліны п.

|| прым. паланці́навы, -ая, -ае.

паланэ́з, -а, мн. -ы, -аў, м.

Польскі ўрачысты танец-шэсце, а таксама музыка ў яго рытме.

пала́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Двухбаковы дыван без ворсу.

|| прым. пала́сны, -ая, -ае.

паласа́, -ы́, мн. пало́сы і (з ліч. 2, 3, 4) паласы́, -ло́с, ж.

1. Доўгая роўная лінія (на малюнку, чарцяжы), след на якой-н. паверхні ад чаго-н.; доўгая вузкая частка якой-н. прасторы.

Чырвоныя і сінія палосы на хустцы.

П. на целе ад удару.

П. дыму.

2. Працяглы ўчастак чаго-н., пояс.

Гліністая п.

Прыфрантавая п.

3. Невялікі вузкі ўчастак ворнай зямлі сялянскага надзелу (гіст.).

4. Старонка ў наборы, у друкаваным выданні (спец.).

Газетная п.

5. перан. Прамежак часу, перыяд.

Самая шчаслівая п. яго жыцця.

6. перан. Настрой, стан.

Змрочная п. найшла на яго.

|| памянш. пало́ска, -і, ДМо́сцы, мн. -і, -сак, ж. (да 1—3 знач.).

Тканіна ў палоску.

|| прым. пало́сны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.) і паласны́, -а́я, -о́е (да 1 і 4 знач.; спец.).

пала́савацца гл. ласавацца.