Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пантэо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Манументальны будынак — месца пахавання славутых дзеячаў.

2. У старажытных грэкаў і рымлян: храм, прысвечаны ўсім багам.

3. Сукупнасць багоў якой-н. рэлігіі (кніжн.).

пантэ́ра, -ы, мн. -ы, -тэ́р, ж.

Буйны драпежнік сямейства кашэчых з плямістай поўсцю; леапард.

панука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і пану́кваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго (што). Прымушаць рабіць што-н. хутчэй, падганяць (першапачаткова вокрыкам «ну», звернутым да каня).

П. каня.

Гэтых хлопцаў не трэба п. у рабоце.

2. кім. Дэспатычна распараджацца кім-н.

П. падлеткамі.

|| наз. панука́нне, -я, н. і пану́кванне, -я, н.

пану́ры, -ая, -ае.

1. Хмурны, няветлівы, бязрадасны.

П. стары.

П. погляд.

2. перан. Які выклікае бязрадаснае пачуццё.

Панурыя думкі.

3. З апушчанай галавой, паніклы.

Вакол труны стаялі панурыя людзі.

|| наз. пану́расць, -і, ж.

пану́рысты, -ая, -ае.

Хмурны, няветлівы.

П. чалавек.

|| наз. пану́рыстасць, -і, ж.

пану́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.

Тужліва, панура схіліць галаву.

Сядзець панурыўшыся.

пану́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

У выразе: панурыць галаву — тужліва схіліць галаву.

пану́ючы, -ая, -ае.

1. Які мае ўладу, знаходзіцца на чале ўлады.

Пануючыя класы.

2. Які пераважае, найбольш распаўсюджаны.

Пануючая парода дрэў.

3. Які ўзвышаецца над чым-н.

Пануючая вышыня.

панца́к, -у́, м. (разм.).

Круглыя ячныя крупы, а таксама суп з такіх круп.

па́нцыр, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Металічнае адзенне для засцярогі тулава ад удараў халоднай зброі (уст.).

Рыцары ў панцырах.

2. Цвёрдае покрыва некаторых жывёлін.

Чарапашы п.

|| прым. па́нцырны, -ая, -ае.