Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пакрытыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; зак., каго-што.

Выказаць крытычныя заўвагі пра каго-, што-н.

П. каго-н. за недахопы.

пакры́ўджаны, -ая, -ае.

Які выражае пачуццё крыўды.

П. тон.

П. позірк.

пакры́ўдзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак., на каго-што.

Адчуць крыўду, абразіцца.

П. за заўвагу.

пакры́ўдзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што.

1. Прычыніць крыўду каму-н.

П. выказваннем.

Мухі не пакрыўдзіць (перан.: пра добрага, спакойнага чалавека).

2. Надзяліць чым-н. у недастатковай ступені, даць менш, чым патрэбна.

Прырода не пакрыўдзіла гэтага чалавека талентам.

Пакрыўджаны богам (пра няўдачлівага, абмежаванага розумам чалавека; разм.).

пакры́цца, -ры́юся, -ры́ешся, -ры́ецца; зак.

Запоўніцца, усеяцца чым-н. на паверхні.

Твар пакрыўся чырванню.

Трава пакрылася расой.

|| незак. пакрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

пакры́ць, -ры́ю, -ры́еш, -ры́е; -ры́ты; зак.

1. гл. крыць.

2. каго-што. Пакласці, накласці зверху на каго-, што-н.

П. сцены слоем фарбы.

3. каго-што. Запоўніць, усеяць чым-н. на паверхні.

Хмары пакрылі неба.

Цела пакрыта высыпкай.

4. што. Пра гукі: заглушыць, зрабіць нячутным.

Гром апладысментаў пакрыў апошнія словы прамоўцы.

5. што. Кампенсаваць, замяніць чым-н.

П. растрату.

П. выдаткі.

6. каго-што. Дапамагчы ўтаіць, схаваць, не выдаўшы чый-н. учынак.

П. чыю-н. віну.

7. што. Пераадолець перамяшчэннем.

Лыжнік пакрыў двухкіламетровую дыстанцыю за 10 хвілін.

8. што. У картачнай гульні: паклаўшы вышэйшую карту, вывесці з гульні карту партнёра.

П. валета дамай.

9. каго. Апладніць (пра жывёл; спец.).

|| незак. пакрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пакрыццё, -я́, н. (да 2, 3, 5—9 знач.).

пакры́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

Чахол з тоўстай гумы, які нацягваецца на камеру веласіпеда, аўтамашыны і пад., а таксама скураны чахол, які нацягваецца на гумавую камеру мяча.

Гумавая п.

|| прым. пакры́шачны, -ая, -ае.

пакрышы́цца гл. крышыцца.

пакрышы́ць, -рышу́, -ры́шыш, -ры́шыць; -ры́шаны; зак., што і чаго.

1. Трохі раскрышыць.

П. птушкам хлеба.

2. Нарэзаць дробнымі кавалачкамі.

П. на скрылікі бульбу.

пакт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м. (афіц.).

Міжнародны дагавор.

П. аб ненападзенні.