Verbum

анлайнавы слоўнік

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Прадмова ∙ Скарачэнні

а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш э ю я -

а в к л м н о п р т у х ч ы э -

б в г й к л м н п р с т ў ф х ц ш

шарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.

1. каго-што. Чысцячы, вадзіць чым-н. узад і ўперад па паверхні.

Ш. падлогу.

2. што аб што, па чым і чым. Церці (у 1 знач.) паверхняй аднаго прадмета аб паверхню другога.

Кола шаруе аб дошку.

Дно лодкі шаравала аб зямлю.

|| зак. вы́шараваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны (да 1 знач.) і пашарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| наз. шарава́нне, -я, н.

шаравы́, -а́я, -о́е.

1. гл. шар.

2. Які мае форму шара.

Шаравая маланка.

3. Які мае шарападобную будову, дэталі.

Ш. клапан.

шара́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ра́д, ж.

Загадка, у якой загаданае слова падзяляецца на часткі, а кожная частка нагадвае самастойнае слова, якое трэба адгадваць, каб выйшла галоўнае слова.

Разыгрываць шарады.

шара́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

1. Шэры заяц.

2. Кафтан з шэрага сукна.

|| памянш. шарачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).

шарападо́бны, -ая, -ае.

Які мае выгляд шара.

Шарападобныя бактэрыі.

Ш. грыб.

|| наз. шарападо́бнасць, -і, ж.

шара́хнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

1. Ад спалоху, нечаканасці і пад. кінуцца ўбок, назад.

Людзі шарахнуліся назад.

Конь шарахнуўся ўбок.

2. Моцна ўдарыцца аб што-н. (разм.).

Ш. плячом аб кант дзвярэй.

|| незак. шара́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. шара́ханне, -я, н.

шара́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

1. каго-што і па чым, у што. Моцна, з шумам ударыць.

Шарахнуць па галаве.

2. што і чым. Адрэзаць з сілай, хутка.

Ш. кусок булкі.

3. Тое, што і шарахнуцца (у 1 знач.).

Коні шарахнулі ўбок.

|| незак. шара́хаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. шара́ханне, -я, н.

шарахце́ць, -хчу́, -хці́ш, -хці́ць; -хці́м, -хціце́, -хця́ць; -хці́; незак. (разм.).

Тое, што і шархацець.

Шарахціць сухі снег.

|| наз. шарахце́нне, -я, н.

шара́чак, -чка і -чку, м.

1. -чку. Грубая фарбаваная тканіна дамашняга вырабу.

2. -чка, мн. -чкі, -чкаў. Кафтан з такой тканіны.

|| прым. шарачко́вы, -ая, -ае.

шарачо́к, -чка́ і -чку́, м.

1. -чка́, гл. шарак.

2. Тое, што і шарачак.

|| прым. шарачко́вы, -ая, -ае.