Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

параздзява́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца; зак.

Раздзецца — пра ўсіх, многіх.

параздзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., што.

Раздзець усіх, многіх.

паразду́рваць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго (што).

Раздурыць усіх, многіх.

П. хлопцаў.

паразду́шваць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Раздушыць усё, многае або ўсіх, многіх.

паразі́т, -а, Мі́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Арганізм (расліна або жывёліна), які жыве на паверхні або ўсярэдзіне другога арганізма і корміцца за яго кошт.

2. перан. Той, хто жыве з чужой працы, дармаед (пагард.).

|| ж. паразі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 2 знач.).

|| прым. паразі́тны, -ая, -ае (да 1 знач.) і паразі́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.; разм.).

паразітава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; незак.

Жыць паразітам, весці паразітарнае існаванне.

паразіта́рны, -ая, -ае.

1. Які распаўсюджваецца паразітамі (у 1 знач.).

Паразітарныя хваробы.

2. Уласцівы паразітам.

Весці п. лад жыцця.

|| наз. паразіта́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

паразіты́зм, -у, м.

1. Суіснаванне двух арганізмаў, пры якім адзін арганізм (паразіт) корміцца за кошт другога.

2. перан. Жыццё з чужой працы, дармаедства.

|| прым. паразіты́чны, -ая, -ае.

паразі́ць, -ражу́, -разі́ш, -разі́ць; -разі́м, -разіце́, -разя́ць; -ражо́ны; зак.

1. каго-што і чым. Забіць, нанесці ўдар якой-н. зброяй; папаўшы ў што-н., знішчыць, разбурыць (кніжн.).

П. мішэнь.

2. каго-што. Разбіць, перамагчы (высок.).

П. ворага.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Выклікаць пашкоджанне, змяненне ў тканцы, органе (пра хваробу).

Параліч паразіў вочныя нервы.

|| незак. паража́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. паражэ́нне, -я, н.

паразліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Разліць усё, многае.

П. халадзец у талеркі.