Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

апашля́ць гл. апошліць.

апаяса́ць, апаяшу́, апая́шаш, апая́ша; апаяшы́; апаяса́ны; зак.

1. каго-што. Надзець на каго-н. пояс, падперазаць.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., што. Працягнуцца вакол чаго-н., абкружыць сабой.

Лес апаясаў вёску.

|| незак. апая́сваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. апаяса́цца, апаяшу́ся, апая́шашся, апая́шацца; апаяшы́ся (да 1 знач.); незак. апая́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.

апе́ка, -і, ДМ апе́цы, ж.

1. Нагляд за недзеяздольнымі асобамі (малалетнімі, хворымі і пад.), клопаты аб іх выхаванні, правах і пад.

Устанавіць апеку над малалетнімі.

2. зб. Установы або асобы, на якіх ускладзены такі нагляд.

3. Клопаты, утрыманне, нагляд, кантроль.

Бацькоўская а.

Выйсці з-пад апекі.

апекава́ць, апяку́ю, апяку́еш, апяку́е; апяку́й; незак., каго (што).

1. Ажыццяўляць апеку (у 1 знач.) над кім-н.

А. дзяцей.

А. сірот.

2. Клапаціцца, наглядаць за кім-н.

А. малых сясцёр.

апельсі́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Цытрусавае дрэва, а таксама сакавіты пахучы кісла-салодкі плод гэтага дрэва з мяккай лупінай аранжавага колеру.

|| прым. апельсі́навы, -ая, -ае.

А. сок.

апелява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; зак. і незак.

1. Пада́ць (падаваць) апеляцыю (у 1 знач.; спец.).

2. да каго-чаго. Звярнуцца (звяртацца) за падтрымкай і пад. (кніжн.).

А. да грамадскасці.

апеля́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Абскарджанне рашэння суда ў больш высокай судовай інстанцыі з мэтай перагляду справы (спец.).

2. Форма афіцыйнага абскарджання рашэння атэстацыйнай камісіі па выніках экзаменаў і пад. з мэтай перагляду ацэнкі.

Падаць а.

3. перан. Зварот з просьбай, з заклікам аб чым-н. (кніжн.).

А. да грамадскай думкі.

|| прым. апеляцы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

А. суд.

апе́ндыкс, -а, м. (спец.).

Адростак сляпой кішкі.

|| прым. апе́ндыксны, -ая, -ае.

апендыцы́т, -у, Мы́це, м.

Запаленне апендыкса.

|| прым. апендыцы́тны, -ая, -ае.

апе́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

Жаўтаваты ядомы грыб, які расце групамі каля пнёў, на пнях дрэў, каля карэнняў.