Verbum

аго́йтацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

Асвойтацца, прывыкнуць да чаго-н.

За месяц агойтаўся ў новым асяроддзі.

аго́льванне гл. агаліць.

аго́льваць гл. агаліць.

аго́нія, -і, ж.

Кананне, перадсмяротны стан арганізма.

|| прым. агані́чны, -ая, -ае.

аго́нь, агню́, мн. агні́ і агнёў, м.

1. Гаручыя святлівыя газы высокай тэмпературы; полымя.

Згарэць у агні.

2. Святло ад асвятляльных прыбораў.

Запаліць а.

Агні горада.

3. Стральба (ружэйная, артылерыйская).

Адкрыць а.

Шквальны а.

Агонь! (каманда страляць).

4. перан. Палымянасць, жвавасць, душэўны ўздым.

З агнём у сэрцы.

○

Антонаў агонь — гангрэна, заражэнне крыві (уст.).

◊

Баяцца як агню — вельмі баяцца.

Днём з агнём не знойдзеш — нідзе не знойдзеш (разм.).

З агню ды ў полымя — з адной непрыемнаці ў другую, яшчэ большую (разм.).

Паміж двух агнёў — пра небяспеку з двух бакоў.

Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы — шмат зведаць у жыцці; з поспехам пераадолець цяжкасці.

У агонь і ў ваду пойдзе за каго-н. — гатовы на ўсё дзеля каго-н.

Гарэць (пячы) агнём — вельмі моцна балець.

Увесь у агні — у гарачцы.

Не жартаваць (не гуляць) з агнём — не рабіць таго, што можа пацягнуць за сабой непрыемныя вынікі.

Агнём і мячом — з бязлітаснай жорсткасцю.

Як агню ўхапіўшы — вельмі хутка.

На агеньчык зайсці да каго-н. — зайсці выпадкова, мімаходам, убачыўшы ў вокнах святло.

Працаваць з аганьком — з запалам, з захапленнем, праяўляючы ініцыятыву, выдумку.

|| памянш. аге́ньчык, -а і -у, мн. -і, -аў, м. і аганёк, -нька́, м. Гарыць а.

|| прым. агнявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.), агнёвы, -ая, -ае (да 1 знач.), агні́сты, -ая, -ае (да 1 знач.) і во́гненны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Агнявая сушка (на агні). Агнявы пункт (артылерыйскі, кулямётны). Агнявыя сродкі (снарады). Агнёвыя прамяні сонца.

Агністая чырвань на ўсходзе.

Вогненныя языкі.

аго́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

1. Купіць, набыць што-н. з цяжкасцю.

А. кватэру.

2. Справіцца з чым-н.; здолець зрабіць што-н.

А. работу.

аго́рклы, -ая, -ае.

1. Які набыў горкі смак.

А. сыр.

А. квас.

2. перан. Пра тое, што надакучыла, абрыдла; невыносны, цяжкі.

Агорклая цішыня.

аго́ркнуць, -ну, -неш, -не; агорк, -кла і аго́ркнуў, -нула; -ні; -нуты; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і згоркнуць.

Масла агоркла.

2. перан. Надакучыць, абрыдзець; стаць невыносным, цяжкім.

Агоркнуў хлеб батрацкі.

аго́ртвацца гл. агарнуць.

аго́ртваць гл. агарнуць.