Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

замітусі́цца, -тушу́ся, -тусі́шся, -тусі́цца; -тусі́мся, -тусіце́ся, -туся́цца; зак.

Пачаць мітусіцца.

за́мкавы гл. замак.

замкнёны, -ая, -ае.

1. Адасоблены, адлучаны ад грамадства; заняты сваімі вузкімі інтарэсамі.

Замкнёнае асяроддзе.

2. Некампанейскі, скрытны.

З. характар.

З. чалавек.

|| наз. замкнёнасць, -і, ж.

замкну́ты, -ая, -ае.

Тое, што і замкнёны.

|| наз. замкну́тасць, -і, ж.

замкну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зачыніцца (пра замок) або зачыніцца на замок, ключ.

Замок замкнуўся.

З. ў пакоі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца канцамі.

Ланцуг электраправодкі замкнуўся.

Круг замкнуўся (перан.: усё вытлумачылася, стала на свае месцы).

3. перан., у што, у чым і без дап. Адасобіцца, перастаўшы мець зносіны з іншымі.

З. ў сабе.

З. ў сваёй праблеме.

|| незак. замыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; наз. замыка́нне, -я, н.

Кароткае з. (спец.).

замкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -нёны іу́ты; зак.

1. што. Зачыніць на замок, на ключ.

З. дзверы.

З. хату.

2. каго-што. Памясціць куды-н., зачыніўшы на замок.

З. ката ў каморы.

З. паперы ў скрынку.

3. што. Злучыць канцы, крайнія часткі чаго-н.

З. электрычны ланцуг.

З. кола акружэння.

|| незак. замыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| прым. замыка́льны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).

Замыкальныя мускулы (у малюска).

замле́лы, -ая, -ае (разм.).

1. Анямелы, адзеравянелы.

Замлелыя ногі.

2. Млявы, расслаблены (пра стан чалавека).

Замлелая дзяўчынка.

|| наз. замле́ласць, -і, ж.

замле́ць гл. млець.

замно́га, прысл. (разм.).

Мнагавата, занадта многа, больш, чым трэба.

замо́ва, -ы, мн. -ы, -мо́ў, ж.

Паводле забабонных уяўленняў: магічныя словы, якія валодаюць чароўнай або гаючай сілай.

З. ад хваробы.

|| прым. замо́ўны, -ая, -ае.

Замоўныя словы.