Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

забі́цца², -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; зак.

Пачаць біцца.

Сэрца забілася.

забі́ць¹, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі; -бі́ты; зак.

1. каго (што). Пазбавіць жыцця або змучыць пабоямі.

З. з ружжа.

Пагражаць з.

З. да паўсмерці.

2. перан., каго (што). Запалохаць, пазбавіць здольнасці супраціўляцца.

З. чалавека маральна.

3. каго (што). Зарэзаць, закалоць на бойні ці на прамысловым паляванні (спец.).

З. свінню на сала.

З. звера.

4. што. Убіць глыбока, да канца; увагнаць.

З. цвік у сцяну.

5. што. Ударамі, рэзкімі штуршкамі загнаць куды-н.

З. гол (загнаць мяч у вароты). З. шар у лузу (на більярдзе).

6. што. Закрыць наглуха, прыбіўшы дошкі і пад.

З. вокны дошкамі.

7. што. Напоўніць да канца чым-н.; закупорыць.

Пясок забіў трубу.

8. зак. да забіваць (у 3 знач.).

Забіць галаву каму чым (разм.) — абцяжарыць памяць чым-н. непатрэбным.

Хоць забі (разм.) — пра немагчымасць што-н. зрабіць.

|| незак. забіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. забо́й, -ю, м. (да 3 знач.).

З. жывёлы.

|| прым. забо́йны, -ая, -ае (паводле 3 знач.; спец.).

З. цэх.

забі́ць², -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; зак.

Пачаць біць (у 1 і 2 знач.).

Забілі бубны.

забія́ка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -я́цы, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -бія́к (разм.).

Той, хто любіць распачынаць бойкі, буян, задзіра.

|| прым. забія́цкі, -ая, -ае.

заблішча́ць і заблішчэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чы́ць; зак.

Пачаць блішчаць, блішчэць.

Метал заблішчаў на сонцы.

На вачах заблішчэлі слёзы.

Толькі пяткі заблішчэлі — пра вельмі хуткі бег.

заблудзі́ць гл. блудзіць¹.

заблука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

1. Блукаючы, зайсці куды-н.

2. перан. Пачаць блукаць.

На губах заблукала ўсмешка.

заблы́таны, -ая, -ае.

Цяжкі для разумення, вырашэння.

Заблытаныя справы.

Заблытанае пытанне.

|| наз. заблы́танасць, -і, ж.

заблы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. гл. блытацца.

2. перан. Аказацца ў цяжкім становішчы ад чаго-н.

З. ў даўгах.

3. Збіцца з дарогі, заблудзіць (разм.).

З. ў незнаёмай мясцовасці.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць цяжкім для вырашэння.

Пытанне заблыталася.

|| незак. заблы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.

заблы́таць гл. блытаць.