Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́смаркаць гл. смаркаць.

вы́смеяць, -ею, -ееш, -ее; -ей; -еяны; зак., каго-што.

Насмешкай паказаць адмоўныя адносіны да каго-, чаго-н.

В. мяшчанства.

|| незак. высме́йваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́смяглы, -ая, -ае.

Тое, што і высмаглы.

вы́смягнуць гл. смягнуць.

высока... (а таксама высака...).

Першая састаўная частка складаных слоў; пішацца з «о», калі націск у другой частцы падае не на першы склад:

1) адпавядае па знач. словам «вельмі», «у вышэйшай ступені», напр.: высокаадукаваны, высокаарганізаваны, высокачуллівы, высокаэфектыўны;

2) адпавядае слову «высокі» (у 1 знач.), напр. высокабартовы;

3) у складзе дарэвалюцыйных і царкоўных тытулаванняў асоб, высокіх чыноў, а таксама ў зваротах паважанасці азначае высокую ступень пачцівасці, напр.: высокаблагароддзе, высокаправасхадзіцельства, высокапрападобнасць, высокашаноўны.

высокапаста́ўлены, -ая, -ае.

Які займае высокае грамадскае або службовае становішча.

Высокапастаўленая асоба.

высокапрадукцы́йны, -ая, -ае.

Які вызначаецца вялікай, высокай прадукцыйнасцю.

Высокапрадукцыйная праца.

высо́касць, -і, ж.

У дарэвалюцыйнай Расіі: тытулаванне членаў царскага дому (у спалучэнні з займеннікамі «ваша», «іх», «яго», «яе»).

Яго в.

высокатава́рны, -ая, -ае.

Які выпускае, дае вялікую колькасць таварнай прадукцыі.

Высокатаварная гаспадарка.

высо́кі, -ая, -ае; вышэ́йшы; найвышэ́йшы.

1. Вялікі па працягласці знізу ўверх або далёка размешчаны ў напрамку знізу ўверх; проціл. нізкі.

В. рост.

В. дом.

Высокія горы.

Жыць высока (прысл.). В. лоб (вялікі).

2. Значна большы за сярэднюю норму, за сярэдні ўзровень.

В. ціск крыві.

В. ўраджай.

Высокія тэмпы развіцця.

В. працэнт.

Высокая вада (на высокім узроўні).

3. Выдатны па сваім значэнні, вельмі важны, пачэсны (кніжн.).

Высокая адказнасць.

В. гонар.

Высокая ўзнагарода.

В. госць.

4. Поўны глыбокага значэння, незвычайны па сваім змесце (кніжн.).

Высокая ідэйнасць.

В. стыль.

5. Вельмі добры.

Высокае майстэрства.

Кніга высокай вартасці.

Быць высокай думкі пра каго-н.

6. Тонкі, гучны, які ўтвараецца ваганнямі вялікай частаты (пра гукі).

В. голас.

Высокая нота.

|| наз. вышыня́, -і, мн. вышы́ні, вышы́нь, ж. (да 1, 2 і 6 знач.).