Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

задубе́лы, -ая, -ае (разм.).

Які стаў цвёрдым, закарчанелы ад холаду.

З. ад марозу шынель.

Задубелыя ногі.

задубе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца цвёрдым, каляным, нягнуткім.

Вопратка задубела.

2. Моцна азябнуць; змерзнуць.

Рукі задубелі на холадзе.

заду́ма, -ы, мн. -ы, -ду́м, ж.

1. Тое, што задумана, намечана, намеры.

Стратэгічная з.

Здзяйсненне задумы.

2. Закладзены ў творы сэнс, ідэя.

Творчая з. аўтара.

3. Задуменнасць, заклапочанасць.

Сядзець у задуме.

заду́мацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. Аддацца думкам, пачаць думаць, разважаць над чым-н.

Ёсць над чым з.

З. на момант.

2. безас., каму з інф. Прыйсці ў галаву, захацецца (разм.).

Задумалася мне схадзіць у ягады.

|| незак. заду́мвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

заду́маць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што і з інф. У думках вырашыць зрабіць што-н.

З. важную справу.

Задумала ехаць заўтра ў Полацк.

2. што. У думках выбраць, вызначыць што-н.

З. цотны лік.

|| незак. заду́мваць, -аю, -аеш, -ае.

задуме́нны, -ая, -ае.

Паглыблены ў думкі, разважанні; задумлівы.

З. выгляд.

|| наз. задуме́ннасць, -і, ж.

заду́млівы, -ая, -ае.

Тое, што і задуменны.

|| наз. заду́млівасць, -і, ж.

задурма́ніць гл. дурманіць.

задуры́ць гл. дурыць.

задушы́цца, -ушу́ся, -у́шышся, -у́шыцца; зак.

1. гл. душыць¹.

2. Памерці ад недахопу паветра, ад дыму, газу і пад.

|| незак. заду́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.