Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́рвацца, -рвуся, -рвешся, -рвецца; -рвіся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адарвацца, аддзяліцца.

Вырваўся гузік у паліто.

2. Сілай вызваліцца, выйсці адкуль-н.

В. з палону.

Нарэшце мы вырваліся ў тэатр (перан.: знайшлі час).

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выйсці на паверхню адкуль-н. (пра што-н., што паказваецца, прарываецца адразу).

Полымя вырвалася з коміна.

Вырвалася прызнанне.

4. Аддзяліўшыся ад іншых, пераадольваючы перашкоды, выйсці куды-н.

Гоншчык вырваўся наперад.

|| незак. вырыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

вы́рваць, -рву, -рвеш, -рве; -рві; -рваны; зак., каго-што.

Рэзкім рухам, рыўком выдаліць, дастаць, узяць.

В. пустазелле.

В. хворы зуб.

В. ліст са сшытка.

В. карандаш з рук.

В. прызнанне ў каго-н. (перан.: прымусіць прызнацца). В. перамогу (перан.).

|| незак. вырыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

выро́ўнівацца гл. выраўняцца.

выро́ўніваць гл. выраўняць.

выро́шчваць гл. вырасціць.

вы́рубіць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., што.

1. Зрубіць, пабудаваць што-н.

Чаго і з сцяны не вырубіш? (загадка).

2. Здабыць руду, вугаль.

Вырубіў 102 тоны вугалю.

|| незак. выруба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́рубка, -і, ДМ -бцы, ж. (да 2 знач.).

вы́руліць гл. руліць.

вы́руляваць гл. руляваць.

вы́ручка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. гл. выручыць.

2. Утаргаваныя грошы.

Здаць выручку ў банк.

вы́ручыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго (што). Памагчы каму-н. у цяжкіх абставінах.

В. з бяды.

В. сябра.

2. што. Утаргаваць.

В. грошы за тавар.

|| незак. выруча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́ручка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1 знач.).