Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́петраць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. Высахшы, страціць свае якасці, колер і пад.

Пад гарачым сонцам і ветрам выпетрала трава.

2. Зрабіцца худым, сухім (перан., разм.).

Во выпетраў чалавек.

вы́печы, -пеку, -печаш, -печа; -печам, -печаце, -пекуць; вы́пек, -пекла; -печы; -печаны; зак., што.

1. Прыгатаваць пячэннем.

Пякарня выпекла тону хлеба.

2. Добра прапячы.

Хлеб не выпечаны.

3. Расходаваць у працэсе пячэння.

В. ўсё цеста.

4. Знішчыць агнём, жарам, кіслатой.

В. бародаўку.

5. Выпаліць на чым-н. (знак, кляймо).

В. кляймо.

|| незак. выпяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выпяка́нне, -я, н. і вы́печка, -і, ДМ -чцы, ж.

|| прым. выпячны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Выпячныя вырабы.

выпіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Піць (у якой-н. колькасці).

Нашча выпівае паўшклянкі мінеральнай вады.

2. Часта ўжываць спіртное (разм.).

Муж пачаў в.

вы́пілаваць, -лую, -луеш, -луе; -луй; -лаваны; зак., што.

Выразаць пілой, вырабіць пілаваннем.

В. дзірку ў дзвярах.

В. рамку.

|| незак. выпіло́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

выпіна́ць гл. выпнуць.

выпіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. гл. выперці.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выдавацца на паверхню, выпінацца.

Востры кадык выпірае на шыі.

вы́пісацца, -пішуся, -пішашся, -пішацца; -пішыся; зак.

Выбыць са спісаў, са складу чаго-н.

В. з бальніцы.

В. з дамавой кнігі.

|| незак. выпі́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.

вы́пісаць, -ішу, -ішаш, -іша; -ішы; -ісаны; зак.

1. што. Знайшоўшы, спісаць, запісаць.

В. цытату з кнігі.

2. што. Напісаць для выдачы каму-н.

В. ордар.

В. рахунак.

3. каго-што. Старанна апісаць сродкамі мовы або намаляваць.

В. вобразы дзеючых асоб.

В. узор.

4. што. Заказаць дастаўку чаго-н.

В. газету.

5. каго (што). Выклікаць пісьмова.

В. да сябе сям’ю.

6. каго (што). Выключыць са спісаў, са складу чаго-н.

В. хворага з бальніцы.

7. што. Зрасходаваць пісаннем (разм.).

В. чарніла з аўтаручкі.

|| незак. выпі́сваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выпі́сванне, -я, н. і вы́піска, -і, ДМ вы́пісцы, ж. (да 1, 2, 4—6 знач.).

|| прым. выпісны́, -а́я, -о́е (да 3 і 5 знач.).

вы́піска, -і, ДМ вы́пісцы, мн. -і, -сак, ж.

1. гл. выпісаць.

2. Тое, што выпісана з якога-н. тэксту, дакумента.

В. з пратакола.

вы́піўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -півак, ж. (разм.).

1. Выпіванне спіртных напіткаў.

Абед з выпіўкай.

2. Бяседа, пачастунак са спіртным.

Наладзіць выпіўку.

3. Спіртныя напіткі.

На стале было многа выпіўкі і закускі.