Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

узвы́сіць, -ы́шу, -ы́сіш, -ы́сіць; -ы́шаны; зак., каго-што.

1. Узняць увысь, падняць вышэй навакольнага (паэт.).

2. перан. Надаць каму-, чаму-н. больш высокае становішча, значэнне.

У. каго-н. у чыіх-н. вачах.

Узвысіць голас — тое, што і павысіць голас.

|| незак. узвыша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. узвышэ́нне, -я, н.

узвы́шаны, -ая, -ае.

1. Які ўзвышаецца над наваколлем; высокі.

Узвышаная мясцовасць.

2. перан. Поўны глыбокага зместу, значэння, высакародны, які ўзвышаецца над паўсядзённасцю (высок.).

Узвышанае пачуццё.

|| наз. узвы́шанасць, -і, ж. (да 2 знач.).

узвыша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. узвысіцца.

2. Пра што-н. высокае: стаяць, знаходзіцца дзе-н., вылучаючыся сярод чаго-н. сваёй вышынёй; высіцца.

Уздоўж набярэжнай узвышаліся будынкі.

узвы́шша, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Высокая гарыстая або ўзгорыстая мясцовасць.

Мазырскае ў.

2. Тое, што і узвышэнне (у 2 знач.).

узвышэ́нне, -я, н.

1. гл. узвысіцца, узвысіць.

2. мн. -і, -яў. Узвышанае месца.

Узысці на ў.

узвядзе́нне гл. узвесці.

узвялі́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што (высок.).

Паказаць вялікім, значным; праславіць; узнесці.

У. радзіму ў песнях.

|| незак. узвялі́чваць, -аю, -аеш, -ае; наз. узвялі́чванне, -я, н.

|| наз. узвелічэ́нне, -я, н.

узвярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнуты; зак., што (разм.).

1. Ускапаць, узараць, узламаць паверхню чаго-н.

Свінні ўзвярнулі двор.

Вецер узвярнуў страху.

2. на каго-што. Падняўшы, наваліць, узваліць.

У. паклажу на воз, на плечы.

3. перан., на каго. Прыпісаць каму-н. чужую віну, незаслужана абвінаваціць.

Усю віну ўзвярнулі на стрэлачніка.

|| незак. узваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.