Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́енчыць гл. енчыць.

вы́есці, -ем, -есі, -есць; -едзім, -есце, -едуць; вы́еў, -ела; вы́еш; -едзены; зак., што.

1. З’есці ўнутраную частку чаго-н.

В. начынку.

Не варты выедзенага яйца (не мае ніякага значэння; разм.).

2. З’есці ўсё, што знаходзіцца ў чым-н.

В. міску крупніку.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пашкодзіць, разбурыць чым-н. едкім.

Кіслата выела дзірку ў тканіне.

Дым выеў вочы (стала балюча глядзець ад дыму).

|| незак. выяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

вы́ехаць, -еду, -едзеш, -едзе; -едзем, -едзеце, -едуць; -едзь; зак.

1. Паехаць, адправіцца з аднаго месца ў другое.

В. з горада.

В. з варот.

2. Едучы, з’явіцца дзе-н.

В. на лясную паляну.

З-за вугла выехала машына.

3. Пакінуць адно месца жыхарства, пераехаўшы на другое.

Жыхары выехалі.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Плаўна вываліцца, выпасці (разм.).

Пакет выехаў з рук.

5. перан., на кім-чым. Выкарыстаць для сваёй выгады чыю-н. працу, якія-н. акалічнасці (разм., неадабр.).

В. на памочніку.

В. на акалічнасцях.

|| незак. выязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́езд, -у, М -дзе, м. (да 1—3 знач.).

вы́жабраваць гл. жабраваць.

вы́жал, -жла, мн. -жлы, -жлаў, м.

Гончы сабака.

выжа́рына, -ы, мн. -ы, -рын і выжа́ра, -ы, мн. -ы, выжа́р, ж.

Выгаралы ўчастак балота, лесу.

выжа́рышча, -а, мн. -ы, -рышч і -аў, н.

Выпаленае месца ў лесе, на балоце.

вы́жаўціць гл. жаўціць.

вы́жаць¹, -жну, -жнеш, -жне; вы́жаў, -жала; вы́жні; -жаты; зак., што.

Правесці жніво на якой-н. прасторы.

В. гектар жыта.

|| незак. выжына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

вы́жаць², -жму, -жмеш, -жме; вы́жаў, -жала; вы́жмі; зак., што.

У спорце: паступова падняць штангу, гіру і пад. ад грудзей уверх да поўнага выпроствання рук.

В. гіру ў пяцьдзясят кілаграмаў.

|| незак. выжыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́жым, -у, м.