Verbum

сіне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Рабіцца сінім.

С. на холадзе.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца (пра што-н. сіняе).

У жыце сінеюць васількі.

|| зак. пасіне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.); наз. пасіне́нне, -я, н.

Купацца да пасінення (пакуль не змерзнеш; разм.) і ссіне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.).

сіне́ча, -ы, ж. (разм.).

Сіні колер чаго-н., сіняя прастора.

Над галавой с. неба.

сіне-... (а таксама сіня-...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) сіні (у 1 знач.), з сінім адценнем, напр.: сіне-блакітны, сіне-зялёны, сіне-фіялетавы;

2) сіні (у 1 знач.), у спалучэнні з іншым асобным колерам, напр.: сіне-бела-чырвоны, сіне-чырвоны.

сі́ні, -яя, -яе.

1. Які мае афарбоўку аднаго з асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж блакітным і фіялетавым.

Сіняе неба.

Сінія вочы.

2. Пра скуру: які мае адценне гэтага колеру.

Сінія губы.

◊

Сіняя панчоха (пагард.) — пра жанчыну, пазбаўленую жаноцкасці: сухую педантку, якую больш за ўсё цікавяць дзелавыя, навуковыя заняткі.

|| памянш. сі́ненькі, -ая, -ае.

сіні́льны, -ая, -ае.

У выразе: сінільная кіслата — ядавітая бясколерная вадкасць з пахам горкага міндалю; цыяністы вадарод.

сіні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.

Невялікая стракатая птушка атрада вераб’інападобных.

|| памянш. сіні́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. сіні́чы, -ая, -ае і сіні́чын, -а.

Сінічы свіст.

Сінічына гняздо.

сіні́ць, сіню́, сі́ніш, сі́ніць; сі́нены; незак., што.

1. Фарбаваць у сіні колер.

С. ніткі.

2. Паласкаць у вадзе з разбаўленай у ёй сінькай; падсіньваць.

С. фіранкі.

|| зак. падсіні́ць, -сіню́, -сі́ніш, -сі́ніць; -сі́нены (да 2 знач.).

|| наз. сі́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. і падсі́ньванне, -я, н.

сінклі́т, -а, М -лі́це, м.

1. Сход вышэйшых саноўнікаў у Старажытнай Грэцыі (гіст.).

2. Сход духоўных асоб, духавенства.

Сабраўся ўвесь духоўны с. з кансісторскімі чыноўнікамі.

сінкрэты́зм, -у, м. (кніжн.).

Злітнасць, нерасчлянёнасць, якія характэрны для першапачатковага стану ў развіцці чаго-н.

С. першабытнага мастацтва.

|| прым. сінкрэты́чны, -ая, -ае.

сінкрэты́чны, -ая, -ае (кніжн).

1. гл. сінкрэтызм.

2. Злітны, нерасчлянёны ў сваім зыходным, першапачатковым стане.

Сінкрэтычная рэлігія.

Сінкрэтычнае цэлае.

3. Які вызначаецца эклектызмам, знешняй злучанасцю таго, што ўнутрана не злучана.

Сінкрэтычныя тэорыі.