Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

заха́ркаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. (разм.).

1. Пачаць харкаць.

Захаркаў кроўю.

2. што. Харкаючы, забрудзіць.

З. падлогу.

|| незак. заха́ркваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

захаце́цца, -хо́чацца; безас.; зак.

Пачаць хацецца.

Захацелася спаць.

захаце́ць, -хачу́, -хо́чаш, -хо́ча; -хаці́; зак., чаго, з інф. і са злуч. «каб».

Пачаць хацець.

З. малака.

З. есці.

Захацела, каб дачка прыехала.

захвалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак., каго (што) (разм.).

Збалаваць, сапсаваць празмернымі пахваламі.

З. вучня.

|| незак. захва́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. захва́льванне, -я, н.

захвалява́цца, -лю́юся, -лю́ешся, -лю́ецца; -лю́йся; зак.

1. Пачаць хвалявацца.

Мора захвалявалася.

Натоўп захваляваўся.

2. Адчуць унутраны неспакой (перан.).

Дзяўчынка захвалявалася.

захварэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак., на што і без дап.

Стаць хворым.

З. на шкарлятыну.

|| незак. захво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

захваста́ць, -вашчу́, -во́шчаш, -во́шча; -вашчы́; -васта́ны; зак. (разм.).

1. Пачаць хвастаць.

2. каго-што. Забіць, засячы хлыстом, пугай.

Захвастаў да паўсмерці хлопца.

захво́рванне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Тое, што і хвароба.

Інфекцыйныя захворванні.

2. Узнікненне хваробы.

Момант захворвання.

захілі́ць, -ілю́, -і́ліш, -і́ліць; -і́лены; зак., каго-што (разм.).

1. Засланіць, загарадзіць чым-н.

З. твар рукамі.

2. Загнуць што-н. тканае.

З. край сурвэткі.

|| незак. захіля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. захілі́цца, -ілю́ся, -і́лішся, -і́ліцца; незак. захіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

захіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

1. каго-што. Засланіць, прыкрыць чым-н.

З. рукамі галаву.

2. што. Пасунуўшы, закрыць, завесіць.

З. фіранку.

3. каго-што. Ахінуць чым-н., закруціць у што-н. або схаваць куды-н., за што-н.

З. дзіця ў кажух.

З. сумку за сябе.

4. што. Закінуць адзін край адзежыны за другі.

З. полы кажуха.

5. перан., што. Зацягнуць тонкім слоем.

Туман захінуў берагі ракі.

|| незак. захіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. захіну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся; -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак. захіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.