Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

заспа́ны, -ая, -ае.

Са слядамі сну, сонны.

Заспаныя вочы.

З. твар.

заспа́цца, -плю́ся, -пі́шся, -пі́цца; -пі́мся, -піце́ся, -пя́цца; -пі́ся; зак. (разм.).

Праспаць многа, больш чым звычайна.

Пасля лазні заспаўся.

заспа́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; -па́ны; зак.

1. Прачнуцца пазней, чым трэба, праспаць.

Сёння трохі заспаў.

2. што. Доўга сплючы, пазбавіць свежасці (разм.).

З. твар.

|| незак. засыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

заспе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́ты; зак.

1. каго-што. Прыбыўшы, паспець убачыць, знайсці на месцы.

З. поезд на станцыі.

Я заспеў сябра яшчэ дома.

2. каго (што). Раптоўна застаць дзе-н., у якім-н. стане, за якім-н. заняткам.

З. злодзея.

Ноч заспела падарожнікаў у лесе.

заспіртава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., каго-што.

Палажыць у спірт для засцярогі ад гніення.

|| незак. заспірто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

заспрача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

Пачаць спрачацца.

Гутарылі спакойна, а потым заспрачаліся.

заспява́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

Пачаць спяваць.

Галасіста заспяваў певень.

заспява́ць², -а́ю, -а́еш, -а́е; незак. (разм.).

1. Знаходзіць каго-н. дзе-н., за чым-н.

З. за работай.

2. Раптоўна захопліваць.

З. злодзея на месцы злачынства.

заспяша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

Пачаць спяшацца.

заста́ва, -ы, мн. -ы, -та́ў, ж.

1. Месца ўезду ў горад, пункт кантролю прывазных грузаў і прыезджых (гіст.).

2. Воінскае падраздзяленне, якое ахоўвае дзяржаўную граніцу.

Пагранічная з.

|| прым. заста́ўны, -ая, -ае.