Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

запанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; зак.

1. над чым. Устанавіць сваю ўладу, панаванне.

Настаў такі час, калі бедната запанавала.

2. Пачаць бяздзейнае, панскае жыццё.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настаць, устанавіцца.

Запанавала цішыня.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Зрабіцца пануючым, пераважным.

У вершах запанавала задумлівая элегія.

запане́лы, -ая, -ае.

Тое, што і распанелы.

|| наз. запане́ласць, -і, ж.

запане́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

Тое, што і распанець.

запанібра́та, прысл. (разм.).

Як з роўным; проста, бесцырымонна.

Быць з кім-н. з.

запанікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; зак.

Пачаць панікаваць, упасці ў паніку.

за́пар, прысл. (разм.).

Непасрэдна адзін за адным, без пропуску.

Пяць дзён з. ішоў дождж.

запаро́жац, -жца, мн. -жцы, -жцаў, м.

Казак з Запарожскай Сечы — украінскага казацкага войска 16—18 стст.

запарушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак., што.

1. Забрудзіць, пашкодзіць чым-н., што трапіла ў сярэдзіну.

З. вушы.

2. Прысыпаць, зацерушыць.

Снег запарушыў зямлю.

Вока не запарушыць каму (разм.) — пра ціхага, бяскрыўднага чалавека.

|| незак. запару́шваць, -аю, -аеш, -ае.

запаршы́вець гл. паршывець.

запа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак. (разм.).

1. Парачыся ў лазні, давесці сябе да знямогі.

З. да паўсмерці.

2. Моцна стаміцца ад доўгай язды, хады, працы.

|| незак. запа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.