Verbum

акаві́та

(лац. aqua vitae = вада жыцця)

1) уст. гарэлка, настоеная на каранях;

2) перан. жыватворны напітак.

акадэмі́зм

(фр. académisme)

1) чыста тэарэтычны кірунак у навуцы і адукацыі;

2) адрыў тэорыі ад практыкі ў навуцы і мастацтве;

3) напрамак у выяўленчым мастацтве 16—19 ст., які ўстанавіў традыцыйныя правілы выкарыстання класічных узораў і супрацьстаяў рэалістычнаму напрамку.

акадэ́мік

(лац. academicus = акадэмІ́чны)

вучонае званне правадзейнага члена акадэміі, а таксама асоба, якая мае гэта званне.

акадэмі́чны

(лац. academicus)

1) які адносіцца да акадэміі, належыць ёй (напр. а-ая бібліятэка);

2) вучэбны (у прымяненні да вышэйшых навучальных устаноў) (напр. а. год);

3) які прытрымліваецца норм, правіл, уласцівых акадэмізму (напр. а. жывапіс);

4) чыста навуковы, тэарэтычны (напр. а-ая дыскусія).

акадэ́мія

(лац. academia, ад гр. Akademeia)

1) філасофская школа, заснаваная Платонам у 4 ст. да н.э. у свяшчэнных садах міфічнага героя Акадэма паблізу Афін;

2) вышэйшая навуковая або мастацкая ўстанова (напр. Нацыянальная а. навук Беларусі);

3) назва некаторых вышэйшых навучальных устаноў па спецыяльных галінах навукі (напр. ваенная а., сельскагаспадарчая а.).

акажу́

(фр. acajou, ад індз. acaju = чырвонае дрэва)

дрэва сям. анакардыевых, пашыранае ў тропіках; дае каштоўную драўніну, едкі бальзам, алей і камедзь.

ака́зія

(лац. occasio = выпадак, падстава)

1) зручны выпадак (напр. паслаць пісьмо з аказіяй);

2) нечаканае здарэнне, непрадбачаны выпадак (Вось дык а.!).

аказіяналі́зм

(ад с.-лац. occasionalis = выпадковы)

1) ідэалістычны напрамак у еўрапейскай філасофіі 17 ст., які адмаўляў сувязь паміж псіхічнымі і фізічнымі з’явамі;

2) лінгв. слова, пабудаванае па законах дадзенай мовы, але ўжытае адзін раз, для дадзенага выпадку.

аказіяна́льны

(с.-лац. occasionalis = выпадковы)

лінгв. які не адпавядае агульнапрынятаму ўжыванню, абумоўлены спецыфічным кантэкстам ужывання.

акала́да

(фр. accolade)

прамая або фігурная дужка, якая злучае некалькі нотных станаў у музычным творы.