Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

упікі, .

Папрокі, абвінавачанні, выказаныя каму-н.

упікнуць, ; зак.

Папракнуць, зрабіць каму-н. папрок.

  • У. за няўважлівасць.

|| незак. упікаць, .

упільнаваць, ; зак.

  1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго-, чаго-н.

    • Не ўпільнаваў рэчаў.
    • Не ўпільнавалі дзяцей ад шкоднага ўздзеяння (перан.).
  2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі.

    • Я не ўпільнавала, калі яны прыехалі.

|| незак. упільноўваць, .

упісацца, ; зак.

  1. Запісацца куды-н.

    • У. ў спіс.
  2. Умясціцца на якой-н. прасторы, у межах чаго-н. (разм.).

    • Сілуэт звера ўпісаўся ў здымак.
  3. Гарманічна спалучыцца з акаляючым асяроддзем.

    • Новы дом упісаўся ў ансамбль вуліцы.

|| незак. упісвацца, .

упісаць, ; зак.

  1. Напісаць, унесці куды-н., напр. у спіс.

    • У. прапушчаныя словы.
    • У. даўжнікоў у запісную кніжку.
    • У. новую старонку ў гісторыю (перан., высок.).
  2. У матэматыцы: начарціць адну фігуру ўнутры другой з захаваннем пэўных умоў.

    • У. трохвугольнік у акружнасць.
  3. З апетытам з’есці (разм.).

    • У. булку.

|| незак. упісваць, .

упіхнуцца, ; зак. (разм.).

Тое, што і упхнуцца.

|| незак. упіхацца, і упіхвацца, .

упіхнуць, ; зак. (разм.).

Тое, што і упхнуць.

|| незак. упіхаць, і упіхваць, .

упіцца1, ; зак.

Моцна, глыбока пранікнуць, уваткнуцца, увайсці ў што-н. (чым-н. вострым, тонкім).

  • П’яўка ўпілася ў цела.
  • У. зубамі ў мяса.
  • Сякера ўпілася ў дрэва.
  • У. вачамі ў каго-н. (перан. пільна, не адрываючыся, пачаць глядзець на каго-н.).

|| незак. упівацца, .

упіцца2, ; зак.

  1. Напіцца дап’яна.

    • У. ад віна.
  2. перан. Атрымаць асалоду, зачаравацца чым-н. (кніжн.).

    • У. гармоніяй гукаў.

|| незак. упівацца, .

упіць, ; зак.

Змагчы выпіць што-н.

  • Квас такі кіслы, што не ў.