Verbum

удоўж, ✂ і уздоўж, прысл. і прыназ.

У напрамку даўжыні чаго-н.

• У. сцен стаяць лавы.

◊

• Удоўж і ўпоперак (разм.) — 1) ва ўсіх напрамках; 2) добра, да дробязей.

• Ведаць што-н. у. і ўпоперак.

уз... (а таксама уза..., ус...), прыстаўка.

1. Ужыв. пры ўтварэнні дзеясловаў і абазначае:

   • 1) накіраванасць руху ўверх, напр. узляцець;
   • 2) напружанасць, сілу дзеяння, хуткае наступленне якога-н. стану, напр. узвіхрыцца, узрасці;
   • 3) давядзенне дзеяння да якога-н. стану, мяжы, напр. узбоўтаць, уз’есціся.

2. Ужыв. пры ўтварэнні назоўнікаў і прыслоўяў і абазначае: на краі чаго-н. або побач з чым-н., напр. узлесак, узмор’е, узбоч, уздоўж.

уза..., прыстаўка.

Тое, што і уз; ужыв. замест «уз...» перад збегам зычных і перад зычнымі, пасля якіх пішацца мяккі знак або апостраф, напр. узабрацца, узаткнуць, узалью, узаб’ю.

узабрацца, ✂; зак.

Намагаючыся, забрацца наверх.

• У. на вал.

|| незак. узбірацца, ✂.

узагнаць, ✂; зак.

1. Заставіць узысці куды-н.; загнаць на што-н.

   • У. ката на дрэва.
   • У. машыну на платформу.

2. Прымусіць падняцца адкуль-н., змяніць становішча; успудзіць (разм.).

   • У. чараду птушак.

3. што на што. Насадзіць.

   • У. абручы на бочку.

|| незак. узганяць, ✂.

узад, прысл.

Назад, у процілеглы бок.

• У. і ўперад.
• Ні ў. ні ўперад (ні з месца, ні сюды, ні туды).

узадраць, ✂; зак.

1. Адарваць, аддзяліць рыўком угору што-н. добра прымацаванае і пад.

   • У. маснічыну.

2. Узараць (цаліну, папар і пад.; разм.).

   • У. дзірван.

|| незак. уздзіраць, ✂.

узаема...

Першая частка складаных слоў у знач. узаемны, напр. узаемадапамога, узаемадзеянне, узаемавыгадны.

узаемаабумоўленасць, ✂, ж.

Узаемная абумоўленасць; уплыў адных з’яў на другія.

узаемаадносіны, ✂.

Узаемныя адносіны паміж кім-н.

• Таварыскія ў.