Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

утаіць, ; зак.

  1. Захаваць у тайне, скрыць ад іншых.

    • У. праўду.
  2. Тайна прысвоіць.

    • У. чужыя грошы.

|| незак. утойваць, .

|| наз. утойванне, .

утаймавальнік, , м.

Спецыяліст па ўтаймаванню дзікіх звяроў.

|| ж. утаймавальніца, .

утаймавацца, ; зак.

  1. Уціхамірыцца, супакоіцца (пра чалавека); стаць паслухмяным, падпарадкавацца волі чалавека (пра жывёл).

    • Вясёлая публіка нарэшце ўтаймавалася.
    • Звер ўтаймаваўся.
  2. Зменшыцца або суняцца (пра боль і пад.), заглушыцца (пра якое-н. пачуццё); прыйсці ў нерухомы стан.

    • Боль утаймаваўся.
    • Хваляванне ўтаймавалася.

|| незак. утаймоўвацца, .

утаймаваць, ; зак.

  1. Уціхамірыць, супакоіць (чалавека); падпарадкаваць волі чалавека (дзікую або непаслухмяную жывёлу).

    • У. раззлаванага чалавека.
    • У. тыгра.
  2. Зменшыць, аслабіць, прыглушыць праяўленне чаго-н.; справіцца з якімі-н. стыхійнымі з’явамі.

    • У. боль.
    • У. смагу.
    • У. пажар.

|| незак. утаймоўваць, .

|| наз. утаймоўванне, .

|| наз. утаймаванне, .

утаміць, ; зак.

Давесці да ўтомы, стаміць, змарыць.

  • У. каня.
  • У. рукі.

|| незак. утамляць, .

утамляцца, ; незак.

Тое, што і таміцца (у 1 знач.).

утапізм, , м.

Нязбытныя мары, схільнасць, імкненне да ўтопій.

утапіст, , м.

  1. Прыхільнік утапічнага сацыялізму.

  2. Фантазёр, летуценнік.

|| ж. утапістка, .

|| прым. утапісцкі, .

утапічны, .

  1. гл. утопія.

  2. Які з’яўляецца ўтопіяй, нязбытны.

|| наз. утапічнасць, .

утаптаць, ; зак.

  1. Умяць, топчучы нагамі.

    • У. зямлю.
  2. у што. Топчучы, уціснуць.

    • У. акурак у зямлю.
    • У. у гразь каго-н. (перан.).
  3. Складаючы, уціснуць куды-н. усё, многае (разм.) або прыціснуць, умяць.

    • У. усе рэчы ў чамадан.
    • У. сена.
  4. перан. Многа з’есці чаго-н. (разм.).

    • У. гаршчок кашы.

|| незак. утоптваць, .