Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

асе́дзецца, ; зак. (разм.).

Надоўга застацца на адным месцы, прывыкнуць да яго.

|| незак. аседжвацца, .

асе́ліца, , ж.

Наваколле сядзібы.

асе́лішча, , н. (абл.).

  1. Месца, занятае будынкамі, садам, агародам; сядзіба.

  2. Прытулак; месца жыхарства.

асе́лы, .

  1. Які зляжаўся, асеў, ушчыльніўся.

    • А. снег.
    • А. грунт.
  2. Які апусціўся, асеў, апаў.

    • А. пыл.
    • Аселая муць.
  3. Які жыве пастаянна на адным месцы; проціл. вандроўны.

    • Аселае насельніцтва.

|| наз. аселасць, .

асемяні́ць, ; зак. (спец.).

Штучна апладніць.

|| незак. асемяняць, .

|| наз. асемяненне, .

асеніза́тар, , м.

Работнік па асенізацыі.

асеніза́цыя, , ж.

Сістэма санітарных мерапрыемстваў і прыстасаванняў для выдалення і абясшкоджвання вадкіх нечыстот.

|| прым. асенізацыйны, .

асе́птыка, , ж. (спец.).

Засцярога ад заражэння пры аперацыях, пры лячэнні ран.

|| прым. асептычны, .

асе́сці, ; зак.

  1. Апусціцца, паглыбіцца ў зямлю.

    • Сцены дома аселі.
    • Снег за ноч асеў.
  2. Апусціцца слоем.

    • Муць асела на дно.
  3. Перастаць лётаць, сесці на што-н. (пра пчол, птушак і пад.).

    • Рой пчол асеў.
  4. Пасяліцца на пастаяннае жыхарства.

    • Сям’я асела ў вёсцы.
    • Радкі верша аселі ў памяці (перан. затрымаліся, замацаваліся).
  5. Страціць сілу, паслабець.

    • Голас неяк асеў, прагучаў ціха.
  6. перан. Пасля ўзбуджэння аціхнуць, спыніць актыўную дзейнасць.

    • Чалавек змоўк, неяк асеў.

|| незак. асядаць, .

|| наз. асяданне, .

асе́тр, , м.

Буйная прамысловая рыба, каштоўная сваім мясам і ікрой.

|| прым. асятровы, .

  • Сямейства асятровых (наз.).
  • Асятровая ікра.